By Belçika’ya komşu ülkeler, Belçika’da 40 yılını doldurmuş olan iki nükleer santralin yeniden devreye alınmasından endişeli ve bu reaktörlerin kapatılmasını istiyor .
40 yılını doldurmuş bulunan iki nükleer santral, biri Antwerp limanı yakınlarındaki Doel Nükleer Santrali diğeri ise Liege yakınlarındaki Tihange Nükleer Santrali. Bu santrallerde ülke enerji ihtiyacının %60’ını karşılayan toplam 7 reaktör bulunuyor. Öte yandan 7 reaktörde toplam 16 000 çatlak tespit edilmiş durumda .
Belçika’nın Electrabel şirketi tarafından işletilen Doel ve Thiange santrallerinde geçmiş yıllarda aşağıda sıraladığımız problemler yaşandı, bu problemlerin her biri santrallerin güvenlikleri konusunda çokça soru işareti anlamına geliyor.
1)Doel nükleer santralinin 4 reaktöründen biri sabotaja uğradı.
2)Doel nükleer santraldeki diğer 3 reaktör basınç kabında yüksek basınca bağlı mikro çatlakların tespit edilmesiyle 21 ay kapatıldı.
3)Santral tekrar devreye alındıktan hemen sonra Doel 3 reaktörü 2015 Aralık sonunda radyoaktif sızıntı tespitiyle devreden çıkarıldı.
4)27 Aralık 2015’te ise Tihange nükleer santralinde elektrik sisteminden kaynaklanan yangın meydana geldi .
5)Thiange nükleer santralinin reaktör basınç kabında da Doel nükleer santralindeki gibi mikro çatlaklar tespit edildi.
Problemler üzerine görüşlerine başvurulan Electrabel şirketi yetkilisi santrallerin denetlendiğini ve yapısal bir sorunun bulunmadığını garanti eden ifadelerde bulundu.
Liege Universitesi’nden Enerji uzmanı Prof Damien Ernst ise BBC’ye verdiği demeçte mikro çatlakların kazaya sebebiyet verme olasılığının yüksek olduğunu açıkladı. Fransa’da da reaktör bacalarında çatlakların tespit edildiği bilgisini paylaşan Profesör bu bacalarda meydana gelecek kırılmaların toprağın, yer altı sularının radyoaktif kontaminasyonuna yol açacağını,bir felaketin, bir nevi Belçika’nın Fukuşima’sının yaşanacağını söyledi. İşin aslı Belçika’da durum öyle ciddi ki, Belçika Nükleer güvenliği üzerine yapılan araştırma raporu Federal Ajans Nükleer Denetim birimi olası bir nükleer kaza ihtimaline karşı halka iyot tabletleri dağıtılmasını tavsiye etmiş bulunuyor.
Nükleer riskte yeni bir döneme giriyoruz
Avrupa’da faaliyet halindeki en eski 25 nükleer reaktör 35 yılını doldurdu fakat, bu durum sadece Avrupa’nın problemi değil, Amerika’da, Japonya’da, Hindistan’da, Rusya’da benzer sorunlar var. Dünyanın her hangi bir ülkesinde yaşanacak bir nükleer kaza dünyadaki herkesi tehdit ediyor.
Nükleer reaktörler yaşlandıkça hata payları ve kazalar da artıyor
New York’un sadece 40 kilometre uzağındaki nükleer santralden yeraltı suyuna yüksek oranda radyasyon karışması, 2000-2006 yılları arasında nükleer santrallerde yaşanan hataların %50 artmış olması dikkat çekiyor.
Belçika bu anlamda dünya genelinde en yaşlı nükleer santrallerde neler olabileceğinin örneğini oluşturuyor. 2014 yılında reaktörlerde sızıntılar, çatlaklar hatta geçen Aralık ayında patlama meydana geldi. Uzmanlar bazı çatlakların “reaktör basınç kabının en hassas noktalarında” meydan geldiğini söylüyor.
“Eğer reaktörde yüksek basınca bağlı bir sorun yaşanırsa Çernobil veya Fukuşima felaketinin bir benzeri meydana gelebilir”.
Bu bağlamda geçen hafta 900 bin Avrupalı Avaazer üyesi santrallerin uluslararası denetime açılmasını isteyen bir kampanya başlattı ve bu tehlikeli vaziyeti medyaya taşıdı. Dünya genelinde çok sayıda imza toplanabilirse Birleşmiş Milletler Çevre Etki değerlendirme birimlerine yönelik olarak, güvenli hale geldikleri ispatlanana kadar bu santrallerin kapalı tutulması talep edilebilecek.
Kampanya sorumlularının açıklamalarına göre Belçika hükümeti bu anlamda yoğun baskı altında. Bu baskıyı ortamını önemseyen kampanyacıların dünyaya mesajları ise şöyle :
“Eğer bizler enerji güvenliği için çok geniş katılımlı bu kampanya yürütmeyi başarır bu santralleri kapattırabilirsek dünya genelindeki riskli konumdaki nükleer santrallerin dekapatılması için bir girişim başlatmış oluruz. Lütfen sosyal medya hesaplarınızdan kampanyanın yaygınlaştırın, herkes ama, herkes imzalamalı”
“Şimdi, Avrupa’daki bu saatli bombayı durdurmak için başlatılan kampanya önemli bir fırsat”
Birlik olunabilirse, Birleşmiş Milletler konvansiyonu olası bir ekolojik tahribatı önlemek amacıyla, büyük projelere imza atan ve sınır ötesi olumsuz etki yaratan ülkelerin hükümetlerini ve paydaşlarını bilgilenmeye ve danışmanlık almaya zorlayabilecek. Zira 2022’de tüm nükleer santrallerini kapatmayı taahhüt etmiş olan Almanya ve diğer bazı komşu ülkelerle, gerçekleştirilen kitlesel protestolar Birleşmiş Milletlerin bu çağrısı Belçika’nın yaşlı nükleer santrallerini kapatması için baskı oluşturuyor.
“Belçika’da yaşanabilecek bir nükleer kaza, radyasyonu Belçika sınırları dışına taşıyacak ve çok kötücül sonuçları olacak. Gerek Avrupalılar gerekse dünyanın herhangi bir ülkesindeki tüm insanla, nükleer felaketin eşiğinde yaşamaya mecbur değiliz”diyen Avaaz kampanyasına buradan katılarak destek olabilirsiniz.
(Yeşil Gazete, BBC, Avaaz)
Pınar Demircan
Comments