Mohamed Amin Jibril ve Mohamed Omar Mulla tarafından IRIN‘de yayımlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Cem Sabuncu‘nun çevirisiyle sunuyoruz.

***

İki sezon üst üste yaşanan kuraklık nedeniyle, Somali’nin kuzey bölgelerinde geçimini hayvancılıktan sağlayan yüz binlerce insan açlık ve borçla mücadele ediyor.

Abdilahi Mohamed’in Ağustos ayında yirmi sığırdan oluşan sürüsünden şu an sadece beşi hayatta. Mohamed, Hays yağışlarının (Aralık-Ocak) yeteri kadar taze otun yetişmesine olanak sağlayacağı umuduyla sürüsünü Faraweyne’deki evinden 250 km uzağa, Somaliland bölgesinin başkenti Hargeisa’nın kuzeyindeki Banka Geriyaad’a,  otlatmaya götürdü.

Çadırı önünde Somalili bir kadın. Görsel: FAO

Mohamed: “Ama ben daha oraya varmadan diğerleri çoktan hayvanlarını otlatıp bütün her şeyi bitirmişti” dedi IRIN’e.

Ülkenin doğusundaki özerk Puntland eyaletinde yaşanan durum da pek farklı değil. Mohamoud Ahmet, IRIN’le yaptığı telefon görüşmesinde, bu bölgenin kuraklıktan en kötü etkilenen yerlerden biri olduğunu söyledi ve sürüsünün bir kısmını kaybettiğini aktardı.

Ailem kritik bir durumda. Ne suyumuz var, ne yemeğimiz. Hiçbir şeyimiz yok. Çocuklar ve yaşlılar durumdan en kötü etkilenenler. Bazen bir varil dolusu suya 120 dolar ödediğim oluyor, tabii param olursa.

Gıda krizi

Somali’de en son yapılan gıda güvenliği çalışmalarına göre kuraklık, Hays yağmurlarının düştüğü bölgelere doğru, “hayvanların büyük ölçekli, anormal dış göçü”ne yol açıyor. Ancak, dört bir yandan gelen çobanlar ve sürüleri, bu bölgelerdeki taze otları ve suyu büyük bir hızla tükenmeye mahkum bırakacak.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu(UNFAO)’na bağlı Gıda Güvenliği ve Beslenme Analiz Birimi (FSNAU) ve Açlık Erken Uyarı Sistemleri Ağı (FEWS NET) iş birliğiyle hazırlanan değerlendirmeye göre, yaşanan kuraklığın en azından Gu yağmurları (Nisan-Haziran) başlayana kadar süreceğini bildirdi.

Ulusal Çevre Araştırma ve Afet Hazırlık ve Yönetimi Otoritesi direktörü Mohamed Muse Awale’nin IRIN’e aktardığına göre, bağımsızlığını ilan ede Somaliland’de, 150,000 hane açlıkla boğuşuyor ve çobanlar hayvanlarının %80’ini kaybettiler.

Putlandli yetkililerin tahminlerine göre bölgede şu an yardıma muhtaç 220,000 kişi bulunuyor. Puntland İnsan Hakları ve Afet Yönetimi Kurumu’nun başındaki Abdirahman Ahmed, yaptığı açıklamada, durumun vahameti daha fazla artmadan acilen harekete geçilmesi gerektiğini bildirdi.

FSNAU/FEWS NET’in haberine göre, Kuzey Somali bölgesindeki insanlar, hayvanlarını büyük bir hızla satıp hayatta kalmaya çalışırken, fakir ailelerin borçları hızla artmaya devam ediyor.

Artan fiyatlar

Çobanların içinde bulunduğu bu açmaz, pazar yerinde etkisini daha da arttırıyor. Hayvanların satış fiyatları artarken hükümetin Ocak ayında Amerikan dolarına karşı Somaliland şilinini %15 devalüasyona uğratmasıyla  insanların satın alma gücü daha da düştü.

Somali gıda krizi haritası. Kaynak: FSNAU

Hayvan satışları hariç, Somali’de satılan gıda dahil çoğu ürün dolarla satılıyor. Bu da çobanlara çifte darbe vuruyor.

Yakın bir zaman önce, Hargeisa’daki Gebiley pazarında iki hayvanını satan Omar Aden, IRIN’e, “İki koyunumu sattım, ama yine de kafi değil. Bir çuval pirinç 24 dolar, un 34 dolar, şeker ise 36 dolar” dedi. Koyunlarının tanesini sadece 40 dolara satabilen Aden, kuraklık dönemi yaşanmadan önce en az 50 dolardan satabilirdi.

Şehire zorunlu göç

Somaliland ve Puntland’deki kırsal alanlarda yaşayan aileler, arazilerini terk edip şehirlere göç ediyorlar. Somaliland’in Birleşik Krallık büyükelçisi Awale, yaptığı açıklamada, kuraklıktan etkilenmiş insanların %20’sinin hayatta kalma umuduyla, ailecek şehir merkezlerine göç ettiklerini bildirdi.

Ülke çapında yaşanan kuraklığın yarattığı etkiler, bir çok bölgede alarm seviyelerindeki gıda güvenliği sorunu ve yetersiz beslenme oranına bakılarak görülebilir.

Birleşmiş Milletler’in acil durum yardım koordinasyonu örgütü OCHA’nın yaptığı açıklamaya göre tahmini 4.7 milyon insan – Somali nüfusunun yaklaşık %40’ı – insani yardıma muhtaç. Bu insanların üçte ikisi de, çatışmalar ve geçmişte yaşanan kuraklıklar sebebiyle evlerinden olmuş kişiler.

Birleşmiş Milletler’in Somali’deki insani yardım koordinatörü Peter de Clercq, “Gıda güvenliğinden ciddi derece yoksun olan insanların sayısı, özellikle de günlük gıda ihtiyacını karşılayamayanlar, hala korku verici boyutlarda olduğu için çok endişeliyiz. 2016’nın yarısına doğru geldiğimizde, 3.7 milyon kadar insan akut olarak gıda güvenliğinden mahrum halde olacak. Putland ve Somaliland’de yaşanan kuraklığın şiddetini arttırmasıyla daha fazla insan krize sürüklenme riskiyle karşı karşıya kalacak.” diye ekledi.

Haberin İngilizce Orijinali

Yazı: Mohamed Amin Jibril ve Mohamed Omar Mulla

Yeşil Gazete için çeviri: Cem Sabuncu

(Yeşil Gazete, IRIN)