EnerjiManşet

Wellcome Trust, fosil yakıt geri çekme kampanyalarına kafa tutuyor

0

Damian Carrington tarafından The Guardian‘da yayımlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Berk Öktem‘in çevirisiyle sunuyoruz.

***

Çevrecilere göre, sağlık araştırmalarına destek olan fonun yatırımları konusundaki vurdumduymazlığı “tarihin yanlış tarafında” yer almalarına sebep oluyor.

wellcometrust

Wellcome Trust’ın yatırıma devam ettiği BHP Billiton firmasının Meksika Körfezi’ndeki petrol ve gaz platformu. Görsel: AP

Wellcome Trust, fosil yakıt yatırımlarının durması için çalışan eylemcilere karşı gelerek geçen sene içinde kömür, petrol ve gaz yatırımlarını arttırdı.

Aralık ayının başında, Paris İklim Zirvesi’nde varılan küresel iklim değişikliği anlaşması sonrası gelen bu haber eylemciler arasında “büyük bir hayal kırıklığı” yarattı. Eylemciler, sağlık araştırmalarını destekleyen yardım fonunun kendisini “tarihin yanlış tarafına” konumlandırdığını söylüyor. Fon, Shell’deki 142 milyon Pound’luk hissesini satsa da başka alanlardaki yatırımlarını arttırdı, örneğin BHP Billiton ve Rio Tinto gibi maden şirketlerine büyük yatırımlar yaptı.

Fon, iklim değişikliğini “küresel sağlık konusunda en büyük zorluklardan biri” olarak görüyor ama, yine de, fosil yakıt şirketlerindeki hisselerini satmaya direniyor.

Bilim insanlarına göre, iklim değişikliğini 2C’de tutabilmemiz için fosil yakıt kaynaklarının çoğunu toprak altında bırakmak zorundayız. Ayrıca Dünya Bankası gibi kurumların da uyardığı üzere fosil yakıt hisseleri/varlıkları bulundurmak finansal riskler içeriyor. Haziran ayında 1000 sağlık profesyoneli, Lancet ve British Medical Journal editörleri de dahil, fonun yardım çalışmalarını överken tıbbın en temel değerlerinden “önce, zarar verme” ilkesini de hatırlatarak fosil yakıt yatırımlarını durdurmalarını istediler. 236,000’den fazla insanın imzaladığı, Guardian’in ses getiren kampanyası “Keep it in the ground (Toprak altında tut)” da fonun yatırımlarını durdurmasını talep ediyor.

Guardian’in yaptığı fonun yıllık raporlarında dayanan analizin ve Reuters’dan alınan finansal verilerin ortaya koydukları:

o   Fonun BG, BP, Rio Tinto ve BHP Billiton şirketlerindeki fosil yakıt varlıklarının değeri 2014’ten 2015’e kadar %5,2 ile %27 arasında artmış (kısıtlı veri erişimi sebebiyle kesin artış bilinmiyor).

o   2015’ın ortasından sonuna kadar fon, BHP Billiton’daki hisse sayısını %35, Rio Tinto’daki %25 ve BP’deki hisse sayısını da %12 arttırmış.

o   Fon, çok uluslu bir petrol ve gaz şirketi olan BG’deki hisselerini ise 2014 Eylül’ünden beri en az %300 arttırmış (Shell yakın zamanda BG’yi satın almak için teklif vermişti).

o   2014 Eylül’ünde 142 milyon Pound’luk Shell hissesine sahip olan fon, bunların hepsini Ağustos 2015’e kadar satmış.

o   Afrika’da faaliyet gösteren petrol ve gaz şirketi Ophir Energy’nın 22 milyon Pound’luk hissesine sahip olan fon ve Kazakistan’da çalışan Nostrum Petrol ve Gaz Şirketi’nin de 9 milyon Pound’luk hisseye sahip.

Guardian’ın analizi, fonun fosil yakıt şirketlerine yaptığı yatırımlardan ötürü 2015’in ilk 7 ayında yaklaşık 175 milyon pound zarar ettiğini gösteriyor ve bu şirketlerin hisseleri düşmeye devam ediyor. Kasım ayında, Corporate Knights şirketinin yaptığı analize göre, fon 2012 yılında fosil yakıt yatırımlarını durdursaydı güncel durumundan 238 milyon pound daha iyi bir durumda olabilirdi.

En çok değer kaybeden kömür yatırımları oldu. Yatırım bankası Goldman Sachs, Ocak ayında, yakıt yatırımının “emeklilik yaşına” geldiğini söyledi ve Uluslarası Enerji Ajansı (International Energy Agency) baş ekonomisti Fatih Birol yakın zamanda yaptığı açıklamada endüstrinin “büyük baskılar” altında olduğunu söyledi. Sektörün bu durumuna rağmen Wellcome Trust, ABD, AB Hindistan ve Rusya’nın toplam yıllık karbon salımına eşit miktarda kömür rezervine sahip BHP Billiton şirketine olan yatırımını arttırdı.

Danielle Paffard, İngiltere 350.org kampanyacısı, “Wellcome Trust gibi yardım amaçlı bir organizasyonun, hele Paris’teki anlaşmadan sonra, fosil yakıt yatırımlarına devam ederek kendisini tarihin yanlış tarafında konumlandırması büyük bir hayal kırıklığı.” diye belirtiyor ve ekliyor: “Umarım fon çalışanları yaptıklarının sonuçlarını ve geleceğin şekillenmesinde oynadıkları rolü düşünüyorlardır.”

Fosil şirketlere yapılan yatırımları geri çekme kampanyalarını düzenleyenlerden bir başka öncü isim Bill Mckibben’a göre: “İklim değişikliği ve insan sağlığı arasındaki ilişki hiç bu kadar açık olmamıştı. Wellcome Trust’ın yaptığı tropik hastalıklara ve doğal afetlere yatırım yapmakla neredeyse eşdeğer. İngiltere Merkez Bankası yöneticisi gibi insanlar bile iklim sorununa işaret ederken fosil yakıt yatırımlarını ikiye katlamış olmaları akıl alır gibi değil.”

Fon sözcüsü konuyla ilgili; “Wellcome Trust az sayıdaki enerji ve kaynak şirketine yatırım yaparak karbon salımı azaltma konusunda en büyük katkıyı yaptığını düşünmektedir ancak tabi ki karşı çıkanları anlıyoruz ve onların fikirlerine saygı duyuyoruz.” şeklinde açıklama yaptı.

“Şirketin uzun dönem yatırım stratejisi Eylül 2008’den beri 10 milyar pound getiri sağladı. Portföy yılın başından 30 Eylül 2015’e kadar, zor piyasa koşullarına rağmen, 1.1 milyar pound yani %6.1 getiri elde etti. Hedefimiz, önümüzdeki 5 yıl boyunca sağlık koşullarını geliştirmek için 5 milyar pound harcayabilmek.”

Sağlık alanında kampanyalarıyla bilinen Medact grubunun direktörü Dr. David McCoy “İklim değişikliğinin 21.yüzyılın en büyük sağlık tehditi olduğu artık ortada. Wellcome Trust’ın iklim değişikliğine bizzat sebep olan şirketlere büyük yatırımlar yapıyor olması son derece rahatsız edici. Görünen o ki, amacı herkesin sağlığını iyileştirmek olan ve kamu çıkarına uygun hareket etmesi beklenen bu vakıf, yaptığı yatırımların bu amaçlarla çeliştiğini kabul etmiyor.

 

Haberin İngilizce Orijinali

Haber: Damian Carrington

Yeşil Gazete için çeviri: Berk Öktem

Çeviri Editörü: Ayşe Ceren Sarı

(Yeşil Gazete, The Guardian)

More in Enerji

You may also like

Comments

Comments are closed.