Tahsin Yücel hayatını kaybetti

Edebiyat dünyasının çok yönlü ismi Tahsin Yücel hayatını kaybetti. Öykü, roman, deneme, anlatı, inceleme, derleme alanında pek çok eseri bulunan ve Türkiye’deki göstergebilim çalışmalarının öncüsü sayılan Tahsin Yücel aynı zamanda önemli bir çevirmendi.

Tedavi gördüğü hastanede 83 yaşında hayatını kaybeden Yücel’in cenazesi yarın Şişli Camii’nde öğle vakti kılınacak cenaze namazının ardından toprağa verilecek.

Tahsin Yücel kimdir?

Öykü ve roman yazarı, denemeci, eleştirmen ve çevirmen olan Tahsin Yücel, kunduracı olan Ahmet Yücel’le Nuriye Münevver Hanım’ın oğludur. İlköğrenimini Elbistan Gazi Paşa İlkokulu’nda tamamladıktan sonra 1945’te İstanbul’a geldi. 1953’te Galatasaray Lisesi’ni, 1960’ta da İÜEF Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nü bitirdi. 1969’da doktorasını tamamlayan yazar, 1972’de doçent, 1978’de oldu. Özellikle Fransız edebiyatı ve göstergebilim konusunda uzmanlaşan Yücel, 2000 yılına kadar aynı bölümde öğretim üyesi olarak görev yaptı. Öğrencilik yıllarından Varlık Yayınları için çevirmenlik yapmaya başlayan Yücel, aynı zamanda bir dönem Varlık dergisi yazı işleri müdürlüğünü yapmıştır.

Yurtiçi ve yurtdışında da ilgi gören çeviri ve incelemelerinin yanı sıra, öykücü, romancı ve denemeci olarak da tanınan Tahsin Yücel’in edebi anlamdaki ilk çalışmaları öykülerle olmuştu. İlk öyküsü olan ¨Dert Çok, Hemdert Yok!¨, bir derlemede (Yeni Hikâyeler 1950) yayımlandı. Bu yıllarda henüz Galatasaray Lisesi’ne yeni başlamıştı. Daha sonraları Varlık, Seçilmiş Hikâyeler, Yeryüzü, Beraber ve Mavi gibi dergilerde öyküleri yayımlanmaya devam etti. Bu dönemlerde; kullandığı yalın dil, modern sözcükler, Anadolu insanına yaklaşımındaki tutarlılık ve anlatımındaki ustalık dikkat çekti. Behçet Necatigil gibi isimlerden yorumlar aldı. “Uçan Daireler,” “Haney Yaşamalı” ve ” Düşlerin Ölümü “adlı öykü kitaplarında özlemini çektiği çocukluk günlerine dair izlenimlerini içten ve “kendi geçmişinden bazı öğeler “ kullanarak yazdı.

İlk edebiyat ödülünü bu öykülerinden aldı. 1970’li yıllara gelindiğinde, kişilerin iç dünyasını analize odaklanan öykülere ağırlık vermeye başlamıştır. Tahsin Yücel, Peygamberin Son Beş Günü, Mutfak Çıkmazı, Bıyık Söylencesi adlı romanlarında toplumun yapısal, düşünsel ve geleneksel yapısında gördüğü aksamaları ve çarpıklıkları dile getirmeye çalıştı.

Tahsin Yücel’in öyküleri başta İsveççe ve Fransızca olmak üzere yabancı dillere de çevrilmiştir.

Ödülleri ve ünvanları

• 1956, Sait Faik Hikâye Armağanı (Haney Yaşamalı)
• 1959, TDK Öykü Ödülü (Düşlerin Ölümü)
• 1984, Azra Erhat ¨Çeviri Üstün Hizmet Ödülü¨ (Yaban Düşünce)
• 1993, Orhan Kemal Roman Armağanı (Peygamberin Son Beş Günü)
• 1999, Sedat Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü (Söylemlerin İçinden)
• 1999, Dünya Kitap Yılın Kitabı Ödülü (Komşular)
• 2003, Yunus Nadi Roman Ödülü (Yalan)
• 2002, Ömer Asım Aksoy Ödülü (Yalan)
• 2007, Balkanika ödülü (Gökdelen)
• 2008, Mersin Kenti Edebiyat Ödülü
• 1997, Fransız Hükümeti Palmes Académiques nişanı Commandeur derecesi.

ESERLERİ

Öykü

• Uçan Daireler (1954)
• Haney Yaşamalı (1955)
• Düşlerin Ölümü (1958)
• Yaşadıktan Sonra (1969)
• Ben ve Öteki (1983)
• Aykırı Öyküler (1989)
• Komşular (1999)
• Golyan Devrimi (2008)

Roman

• Mutfak Çıkmazı (1960)
• Peygamberin Son Beş Günü (1992)
• Bıyık Söylencesi (1995)
• Vatandaş (1996)
• Yalan (2002)
• Kumru ile Kumru (2005)
• Gökdelen (Roman) (2006)
• Sonuncu (2010)

Masal

• Anadolu Masalları (1957)

Anlatı

• Dönüşüm (1975)
• Vatandaş (1975)
• Deneme-Eleştiri
• Yazın ve Yaşam (1976)
• Yazının Sınırları (1982)
• Tartışmalar (1993)
• Yazın, Gene Yazın (1995)
• Alıntılar (1997)
• Söylemlerin İçinden (1998)
• Salaklık Üstüne Deneme (2000)
• Yüz ve Söz (2003)
• Göstergeler (2006)

İnceleme

• Dil Devrimi (1968)
• L’Imaginaire de Bernanos (1969)
• Figures et Messages dans la Comédie Humaine (1972)
• Anlatı Yerlemleri (1980)
• Dil Devrimi ve Sonuçları (1982)
• Yapısalcılık (1982)
• Eleştirinin Abecesi (1991)
• İnsanlık Güldürüsü’nde Yüzler ve Bildiriler (1997)
• Eleştiri Kuramları (2007)

Derleme

• Yazı ve Yorum (R. Barthes seçkisi) (1990)

Yurtdışında yayınlanan eserleri

• The Citizen (Vatandaş, 1996) Published in French by Rocher in 2005
• The Last Five Days of the Prophet (Peygamberin Son Beş Günü,1992) Published in French by Rocher in 2006
• The Tale of the Moustache (Bıyık Söylencesi, 1995) Rights sold: French- Actes Sud

Çeviri

• Amok (S. Zweig) (1954)
• Arı Maya (W. Bonsels) (1954)
• Tom Amca’nın Kulubesi (E. H. Beecher-Stowe) (1954)
• Usta İşçi (S. Zweig) (1954)
• Malezya Tılsımı (S. W. Maugham) (1954)
• Jane Eyre (C. Bronte) (1954)
• Taraskonlu Tartain (A. Daudet) (1954)
• Yarına Dönüş (U. Sigrid) (1954)
• Bir Numaralı Evde Olanlar (J. Steinbeck) (1955)
• Geçmiş Günler (F. Carco) (1955)
• Genç Kızlar (H. de Montherlant) (1955)
• Güzel Kadın Meyhanesi (R. Dorgeles) (1955)
• Kadınlara Acıyın (H. de Montherlant) (1955)
• Kedinin Masalları (M. Aymé) (1955)
• İyilik Şeytanı (H. de Montherlant) (1955)
• Kan (C. Malaparte) (1955)
• Kanatlılar (J. Kessel) (1955)
• Kolej Yılları (V. Larbaud) (1955)
• Yeryüzünde Bir Yolcu (J. Green) (1955)
• Katil (G. Simenon) (1956)
• Kül Kedisi (C. Perrault) (1956)
• Taşralı Kız (A. Moravia) (1956)
• Madam Bovary (G. Flaubert) (1956)
• Büyük Sürü (J. Giono) (1956)
• Cüzzamlı Kadınlar (H. de Montherlant) (1956)
• Ya Gerçek Olsaydı (R. Dorgeles) (1956)
• Duvargeçenler (M. Aymé) (1956)
• Tehlikeli Geçit (S. W. Maugham) (1957)
• Colomba (P. Mérimée) (1958)
• Küçük Prenses (F. H. Burnett) (1958)
• Kar Topu (G. de Maupassant) (1958)
• Vatikan Zindanları (A. Gide) (1958)
• Kaçak (G. Simenon) (1959)
• Pamuk Prenses (J. Grimm) (1959)
• Kırmızı Zambak (A. France) (1959)
• Sapho (A. Daudet) (1959)
• Uzaktan (Colette) (1959)
• Kadın ve Kukla (P. Louys) (1959)
• Dünya Nimetleri (A. Gide) (1959)
• Aynı Yol (A. Gide) (1960)
• Kaz Baba (M. Aymé) (1960)
• Diktatörün Kadını (A. Moravia) (1960)
• Bella (J. Giraudoux) (1960)
• Yeni Nimetler (A. Gide) (1960)
• Paris Sıkıntısı (C. Baudelaire) (1961)
• Eugenie Grandet (H. de Balzac) (1961)
• Konuşan Hayvanlar (M. Aymé) (1961)
• Swann’ın Bir Aşkı (M. Proust) (1961)
• Bekârlar (H. de Montherlant) (1962)
• Çoban Prens (H. C. Andersen) (1962)
• Sisifos Efsanesi (A. Camus) (1962)
• Kalpazanlar (A. Gide) (1963)
• Tersi ve Yüzü (A. Camus) (1963)
• Kamelyalı Kadın (A. Dumas) (1963)
• Sinekler (J. P. Sartre) (1963)
• Evlilik (A. Moravia) (1965)
• Altenburg’un Ceviz Ağaçları (A. Malraux) (1966)
• Başkaldıran İnsan (A. Camus) (1967)
• İklimler (E. Herzog) (1967)
• Kadınlar Okulu (A. Gide) (1967)
• Ak Bıldırcın (J. Steinbeck) (1968)
• Cennet Bahçesi (H. C. Andersen) (1969)
• Politika ve Propoganda (J. M. Domenach) (1969)
• Tolstoy’un Hayatı (R. Roland) (1969)
• Kale (A. de Saint-Exupéry) (1970)
• Yeşil Kısrak (M. Aymé) (1970)
• İnsanların Dünyası (A. de Saint-Exupéry) (1970)
• Becket: Tanrının Şerefi (J. Anouilh) (1972)
• Parmak Kız (H. C. Andersen) (1972)
• Goriot Baba (H. de Balzac) (1972)
• Karlar Kraliçesi (H. C. Andersen) (1973)
• Eleştiri Kuramları (J. C. Carloni-C. Filloux) (1975)
• Nuhun Gemisi (M. Aymé) (1979)
• Suluboya Kutuları (M. Aymé) (1981)
• Yağmur Yağdıran Kedi (M. Aymé) (1981)
• Yaban Düşünce (C. Lévi-Strauss) (1984)
• Kral Solomon’un Bunalımı (E. Ajar) (1985)
• Sevgili (M. Duras) (1986)
• Yazının Sıfır Derecesi (R. Barthes) (1989)
• Çağdaş Söylenler (R. Barthes) (1990)
• Duygusal Sürgün (Colette) (1991)
• Hastane Günlüğü (G. Hervé) (1992)
• Kısa Düzyazılar (M. Tournier) (1993)
• Yaz (A. Camus) (1994)
• Sürgün ve Krallık (A. Camus) (1996)
• Göstergeler İmparatorluğu (R. Barthes) (1996)

(Yeşil Gazete, Radikal, Wikipedia, Edebi Yâd ve Sanat Akademisi)