Dış Köşe

Türkiye’nin kömürlü termik santral çıkmazı – Pelin Cengiz

0

Türkiye’nin kömür yatırımlarına verdiği ayrıcalıkların önüne hiçbir şey geçemiyor. 2012, Türkiye’de 50 yeni kömürlü termik santral hedefiyle “Kömür Yılı” ilan edilmiş, bedelsiz dağıtımın etkisiyle konutlarda daha uygun fiyatlı olduğu gerekçesiyle kömür kullanımı artmıştı. Hızlı kentleşmeyle enerji verimliliği gözardı edilirken, ağırlığı sanayide olmak üzere son 10 yılda kömür kullanımı yüzde 200 yükseldi.

Kömüre bu kadar yoğunlaşmanın ardındaki yerli kaynak kullanımı iddiası da çöktü. Kömürden enerji üretiminde ithal kömürün payı giderek artıyor. TEİAŞ rakamlarına göre, 2014 sonu itibariyle 23 adet taşkömürü ve linyitle çalışan, dokuz adet de ithal kömürle çalışan termik santral var. Kurulacak 80 yeni santralle Türkiye, dünyada Çin ve Hindistan’dan sonra kömürlü termik santrallere en çok yatırım yapan üçüncü ülke olacak. Bunların önemli bölümünün ithal kömürle çalışacağını söylemeye gerek yok.

Türkiye’nin sera gazı emisyonları 1990-2012 arası yüzde 133,4 artarak rekor kırdı. “Kömürü Finanse Etmek” raporuna göre, termik santrallerde yakılan kömürden kaynaklı sera gazı emisyonları aynı dönemde yüzde 219 arttı. Türkiye’nin atmosfere bıraktığı her beş karbondioksit gazından biri termik santrallerden kaynaklandı. Bu hâliyle, kömür enerjiden çok kirlilik üretiyor.

Bu santraller ağırlıklı olarak nerelerde? Çanakkale’de ikisi Biga’da, biri Çan’da olmak üzere üç santral işletmede. İnşa hâlindeki Cengiz Holding ve Alarko’nun ortak projesi Cenal için, ÇED sürecinin projeyi dörde bölerek geçiştirilmeye çalışılması hâlâ hafızalarda. İşletmedeki 1600 MW’lık kurulu güç dışında sadece Biga’da proje aşamasında olan toplam kurulu gücü 7500 MW’lık altı termik santral planlanıyor. Dördü ÇED olumlu kararı almış, ikisinin ÇED süreci devam ediyor. Çanakkale’de toplam planlanan kurulu güç 10 santral ile 12 bin MW.

Zonguldak Bartın’da sekiz termik santralle 8000 MW’ın üzerinde kurulu güç planı var. Burada farklı sorunlar yaşanıyor. Henüz ÇED ve izin süreçleri tamamlanmamış bir termik santralden elektrik taşıyacak iletim hattının yapımına başlandı. İletim hattı, Zonguldak ve Bartın’da 1,5 milyon metrekarelik orman alanını etkileyecek. İletim hattının ÇED raporuna göre 43 bin ağacın kesilmesi sözkonusu. Aslında, bu iletim hattının Sinop’ta yapılmak istenen nükleer santralden gelecek elektrik için hazırlandığı iddiaları var.

Adana Yumurtalık’ta 1200 MW’lık işletmede olan bir santral mevcut. Tufanbeyli, Yumurtalık ve Ceyhan’da olmak üzere üç adet kömürlü termik santral için üretim lisansı verilmiş. 12 tanesi üretim lisansı, ön lisans değerlendirme ya da ÇED sürecinde. Toplamda 11 bin 700 MW’lık 15 santral proje aşamasında. Mersin, Adana, Erzincan ve İskenderun bölgesinde sayı 20’yi, planlanan kurulu güç 17 bin 300 MW’ı buluyor.

Yumurtalık’ta Fransız GDF Suez’in ithal kömürle çalışacak termik santral planı var. GDF Suez, aynı zamanda Japon Mitsubishi ile Fransız Areva’nın Sinop’ta planlanan nükleer santralin de işletmesini gerçekleştirecek. Şirketin dünyanın farklı yerlerinde fosil yakıt yatırımları var. Özellikle son dönemde Güney Afrika’daki kömür yatırımı protestolara sebep oluyor. Projenin iptaline ilişkin Fransız çevre örgütlerinin de desteklediği bir kampanya yürütülüyor.

Bu arada GDF Suez, 24 Nisan’da adını Engie olarak değiştirmiş. İsmin Engie olarak değiştirilmesi Temmuz’da hissedarların onayına sunulacak. Şirketin bir diğer önemli girişimi ise Aralık ayında yeni bir iklim anlaşmasının beklenmesi açısından tarihî öneme sahip Paris’te yapılacak COP21 İklim Zirvesi’ne sponsor olması. Fransa’nın baş kirletici şirketlerinden birinin üstelik de fosil yakıt yatırımlarını geri çekme kararı alan ilk Avrupa başkenti olan Paris’teki zirveye sponsor olması epey ironik…

Türkiye’nin yerli enerji kaynağı diye yola çıktığı serüvende geldiği yer, iklim değişikliği ile mücadele edeceği yerde fosil yakıtları teşvikle birlikte dışa bağımlılığı yükselten ve yabancı şirketlere ve ithal kömüre açılmış bir piyasa…

Pelin Cengiz – Taraf

More in Dış Köşe

You may also like

Comments

Comments are closed.