Sürdürülebilir yaşam ilkesiyle başta topraklarımız olmak üzere doğal varlıkların korunması için, bilim temelli çalışan, topraktan gelen toplumsal barışa inanan, halkla bütünleşen, ülkenin ve dünyanın geleceğinde söz sahibi olan, gönüllü, bilinçli insanların destek ve katılımıyla doğayı tüketmeden küçük bireysel katkılarla büyük değişimler beklemek ilginizi çekiyor mu? Öyleyse  okumaya devam edin.

Eskilerin değişime şüphe ile bakan yaratılışları yeni bir fikir ortaya atan çocuklara hep bu ifade ile çıkışırdı: ‘icat çıkarma!‘ Çatık kaşlı amcalar teyzeler, işaret parmaklarını iki yana sallayarak çocuksu saf düşüncelerin hayata geçmesini engellerken bu sözcükleri kullanırlardı.

Gün oldu, devran döndü, artık bu nesilin yaratıcı dürtülerine engel koyanlar -umuyoruz- azaldı. Artık üniversitelerde girişim parkları kuruluyor, inovasyon haftaları düzenleniyor, genç buluşçular bir ölçüde teşvik ediliyor!

Bu paralel de gelin biz de çevre korumak ve doğa sevgisi çerçevesinde, aslında hepimizin çok iyi bildiği, bize yük olmayacak kadar kolay ve basit icatlar yapalım, veya bilinen faydalı bir düşünceyi uygulamaya geçirelim. Fark yaratalım, gece uyku saatinden önce ‘bugün ülkem için, doğa için, çevrenin korunması için şunu yaptım!’ diye düşünecek işler yapalım.

Biliyoruz ki bu dünyada çevreyi kirleten, tüketen insanlar olduğu kadar; onlardan daha çok sayıda çevreyi koruyan kollayan düşünceli insanlar da var. Bu insanlar ‘Para benim değil mi? Suyu da, elektriği de keyfim ne kadar isterse o kadar tüketirim!’ demiyorlar. İyi insanlara has duyarlılıkla israfı önleyici ufak tedbirler alarak, ufak farklılık yaratabiliyorlar. İşte o insanlar ‘ama başkaları şöyle yapıyor, böyle yapıyor, ben odadan çıkarken ışığı kapatacağım da ne olacak sanki!’ demiyorlar. Onlar biliyorlar ki her koyun kendi bacağından asılır; onlar biliyorlar ki aynı şekilde düşünen insanlar aynı tedbiri almış olduğunda fayda kümülatif olarak büyüyeceğinden sonuçta büyük olaylar ortaya çıkabilir. örneğin daha az petrol tüketilir, karbon emisyonu azalır, sonuçta o insanlar küresel ısınmanın artışına karşı kendi bireysel mücadelelerini vermiş olmanın huzurunu duyarlar!

Bu yazı dizisinde geçen icatlar(!) öyle büyük buluşlar değil, çoğu önceden başkaları tarafından uygulanmış şeyler. Basit, kimseyi ikna etmeye çalışmadan( içgüdüleri ile yaşamayı yeğleyen bazı insanlar bu türden gönüllülük ve çevre işlerine gereksiz bir şeymiş gibi bakabiliyorlar!) kendi başınıza uygulayabileceğiniz işler bunlar. Ayrıca sizin de bu çerçevede yaptığınız bir faaliyetiniz, bir düşünceniz varsa, benimle ([email protected]) paylaşabilirsiniz.

Bodrum, Ardiye ve Tavanarası gibi karanlık üniteleri, pet şişe yardımıyla güneş ile aydınlatmak:

Yıllar önce bir çevreci, Amazon ormanlarında elektrik olmayan penceresiz yerli evlerini, en basit malzemeyle, masrafsız ve güneş ışığı ile aydınlatmak için bir fikir öne atmıştı. Zamanı geldi, bunu deneyecek fırsat oldu, karanlık tavanarasını aydınlatmak için bu yöntemi uyguladım. Güneşli günlerde 60 watt gücünde akkor ampülün verdiği aydınlatma seviyesinde ışık verdi. Oldukça hoş, soğuk elektrik kullanmadan, karbon salınımına katkıda bulunmadan elde edilmiş bir aydınlık! Görenler beğendi, onun için sizinle paylaşmak gereği duyuyorum. Temel malzememiz boş pet şişe. Işığı taşıyan ortam ise çamaşır suyu ile opaklaştırılmış bildiğiniz su. Çamaşır suyu ayrıca suyun içinde yosun oluşumunu engelliyor.

Burada temel amaç, pet şişenin bir yarısının güneşe bakan dış ortamda, diğer yarısının da karanlık iç mahalde olacak şekilde açılmış bir delik üzerine yerleştirilerek, ışığın iç ortama aktarılması.

Malzemeler:

Pet Lamba

Pet şişe:1,5-2 litrelik boş meşrubat şişesi. Pet şişenin uzun boyu olan türlerden seçilmesi duvar veya tavan kalınlığını geçmek için gerekli.

Çamaşır suyu: Suyu opaklaştırması için tercihen deterjan içeren türlerinden 1 kahve fincanı kadar.

Silikon macun: Yağmur suyuna karşı sızdırmazlık sağlamak ve yansıtıcı folyoyu yapıştırmak için.

Alüminyom folyo: Dış mekanda çevredeki ışığı tüp üzerine yansıtmak, iç mekanda ise ışığı dağıtmak için.

Diğer malzemeler: Kiremit boşluğunu doldurmak için köpük levha, 30×40 cm kiremit rengi shingle(bitümlü çatı örtüsü), delmek ve kesmek için seyyar matkap, dekupaj.

 İş Tarifi:

Pet şişe dar boyun hizasında meşrubat ölçüsüne su ve çamaşır suyu karışımı ile doldurulduktan sonra ağzı kapağı ile sıkıca kapatılır.( İçinde bir miktar hava bırakmak yaz sıcaklarında genleşmeden dolayı şişenin patlamaması için.) Burası işin kolay tarafı. Zor olan taraf geçiş boşluğunu kesmek ve hazırlamak. Örneğin çatı arası aydınlatması için önce merkezi bir yerde, tavanın en yüksek olduğu bir noktayı belirliyoruz. En yüksek noktayı seçmemizin amacı, dışarıda üzerinden en az su geçecek bölgeyi kullanmamız, içeride de etkili aydınlatma sağlamak. Ayrıca içeride aralarında boşluk gördüğümüz iki kiremit altı tahtası seçmemiz, yapıyı minumum ölçüde zayıflatmak açısından faydalı. Sonrasında dışarı çatı üzerine çıkıp varsa belirlediğimiz nokta üzerindeki kiremit kaldırılıyor. Pet şişe çapından yarım santim daha küçük olmak kaydıyla delik açılacak yer çizilir, işaretlenir.(biraz küçük olmasındaki amaç sızdırmazlık sağlamak yanında, şişenin kendi ağırlığı ile içeri düşmemesi için sıkılık sağlamak) Bir matkap ile pilot delik delindikten sonra dekupaj ucu ile kesim yapılır. Pet şişe yerleştirilir. Çıkarmış olduğunuz kiremitin boşluğunu telafi etmek için, köpük levhadan parça kesilip boşluğa alıştırılır. Üzerine ortası yine pet şişe çapında kesilerek açılmış çatı kaplama membranı yerleştirilir. Membranın üst tarafta kiremitin altına, alt tarafta ise yağmur suyunun akıp gitmesi  için kiremitin üzerine bırakılır. Şişenin kenarına aşağı su sızmasın diye tedbir olarak silikon çekilir. Son olarak şişenin etrafına, alüminyom folyo yapıştırılır. Ben bu işi kiremit örtülü çatıya uyguladım, farklı çatı kaplama malzemeleri için buna benzer bir yol bulacağınızdan eminim.(Sonrasında tavanarasına girdiğinizde, aç/kapa anahtarı olmayan bir ampül buluyorsunuz!)

Cengiz Özder