Guardian‘da Francis Buckingham imzası ile yayınlanan listeyi Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Elif İlik‘in çevirisi ile paylaşıyoruz

* * *

Shell ile yollarını ayırması için Lego’ya yapılan baskılardan, oyuncakların cinsiyetçi pazarlamasının durdurulmasına ve arıların korunması için verilen mücadeleye kadar, 2014 yılına damgasını vuran 10 kampanyayı sizin için derledik:

Greenpeace: Lego’nun Shell ile Ortaklığı

Greenpeace’in bu kampanyası, ikonik Lego markasının yaratıcı fırsatlarından, tam da toplumun ilgisini çekecek şekilde faydalandığı için herkesten tam not aldı. Everything is NOT Awesome  (Her şey Mükemmel Değil) adlı video Greenpeace’in tarihindeki en çok izlenen videosu oldu. Shell istasyonlarının ve önemli uluslararası kent simgelerinin önünde protestolar yapan Lego karakterlerinin imgeleri, sosyal medyada bu konuya dikkat çekilmesini sağladı.

Online olarak yürütülen kampanya, Shell’in genel merkez binasının önünde çocuklar tarafından yapılan ve iklim değişimi ile gelecek nesiller arasındaki duygusal bağı vurgulayan bir gösteriyle desteklendi. Lego, Ekim ayında, Shell ile 50 yıldır devam eden ortaklığını yenilemeyeceğini açıkladı.Muhtemelen tüm zamanların en sansasyonel kampanyalarından biri olan bu kampanyanın yaklaşımı, herkesi ikna edemedi. Bazıları konunun çok basite indirgendiğini ve petrolün toplum için ne kadar önemli bir madde olduğunun (ayrıca Lego oyuncaklarının hammaddesi olduğunun) yadsındığını dile getirdi.

Pasifik iklim savaşçıları (350.org): Kanolar Kömüre Karşı

Bu kampanya, 2014 yılının “Davut, Golyat’a karşı” niteliğindeki bir olayıydı.

Ekim ayında, 13 Pasifik adasından bir grup iklim savaşçısı, fosil yakıtı sanayiinin evleri ve yaşamları üzerindeki etkisi konusunda farkındalık yaratmak için Avustralya’ya gittiler. Kampanyanın sloganı “Boğulmuyoruz, mücadele ediyoruz“du. İhracatı bir günlüğüne de olsa durdurmak için, dünyanın en büyük kömür yükleme-boşaltma limanına,  geleneksel el imalatı kanolar (traditional handmade canoes) kullanarak kürek çektiler. Pasifik İklim Savaşçıları daha sonra, kömür yakıtı şirketlerinin barışçıl bir şekilde işgal edilmesinde Avustralyalılara katıldılar.

Adalıların, iklim değişikliği konusunda, artık “maden ocağındaki kanarya” misali oturup beklemeye niyetleri olmadığı konusundaki mesajları oldukça açıktı.

Kampanyanın başarılı olması için, adalılara bir gelecek garanti edilmesi gerekiyor.

Oxfam Amerika: Markaların Ardında

Oxfam , önde gelen kurumsal şirketlere karşı ödül ve ceza yaklaşımını en dengeli şekilde yürüten STK’lardan biri. Kötü performans gösteren şirketleri ortaya çıkarırken, iyi olanları kutlamayı da ihmal etmiyor. Markaların Ardında kampanyası  ile insanların, puan kartlarını kullanarak “En Büyük 10” gıda ve içecek şirketine, tedarik zincirlerinde değişmesi gerekenleri iletmeleri sağlandı.

Mayıs ayında, Oxfam, iklim değişikliğine neden olan, zararlı gıda üretim uygulamalarını belirlemeye başladı. Kellogg ve General Mills, bu konudaki en suçlu şirketlerdi. Yalnızca birkaç ay sonra, Oxfam bu şirketlere ceza kartını oynadı ve iki şirket de iklim konusundaki sorumluluklarını güçlendirdiler.

Önceden, iklim değişikliği politikaları konusunda en zayıf şirket olan General Mills, daha fazla sorumluluk aldı ve iklim puanını yükseltti.

Oyuncaklar Oyuncak Olarak Kalsın: Cinsiyetçi Etiketlerin Kaldırılması

Kızlar pembeyi sever, erkekler de maviyi. Kızlar oyuncak bebekleri sever, erkekler de süperkahramanları.

Oyuncak satıcıları bu eski stereotiplerin geçerli olduğunu düşünse de, anne babalar, yani hedef tüketiciler, artık bu fikirde değil.

Ebeveynlik sitesi Mumsnet‘teki bir forumdan ortaya çıkan ve anne babaların yürüttüğü Oyuncaklar brakın oyuncak olarak kalsın kampanyası, çocuklara karşı cinsiyet temelli promosyonlardan ve pazarlamanın artmasından rahatsızlık duyan anneleri ve babaları bir araya getirdi.

İngiltere’deki 14 perakendecinin cinsiyetçi pazarlamayı durdurmayı kabul etmesinin üzerine, kampanya kitaplara da sıçradı. Yayıncılardan ve perakende satıcılardan, çocukların ne tür kitaplar ve hikayeler istediklerine kendilerinin karar vermelerine olanak sağlamaları istendi. Kasım ayında, Dorling Kindersley, Chad Valley ve Miles Kelly Books adlı yayıncılar, erkek ve kız çocuklar için cinsiyet etiketi bulunan kitaplar yayımlamayacaklarını açıkladılar. Ladybird de “çocukları kısıtlamak istemediği” için, artık bu tarz etiketlemeler yapmayacağını belirtti.

Avaaz: Halkların İklim Yürüyüşü (Peoples’ Climate March)

İnsanların yürüttüğü kampanyalardaki artış, geçtiğimiz on yılın başarı hikayelerinden biri oldu. Dünya çapında 40 milyondan fazla üyesi olan Avaaz gibi sivil örgütler için, protestocuları yönlendirmek oldukça kolay. Ekim ayında, binlerce insan New York’ta, Londra’da ve dünyanın dört bir yanında Halkların İklim Yürüyüşü’nü (Peoples’ Climate March) gerçekleştirerek politika üreticilerden ve şirketlerden %100 temiz enerji talep etti. IKEA, Unilever, Ben & Jerry’s ve NRG’in yenilikçi liderleri de  bu kampanyaya katıldılar.

Patagonia, çalışanlarının yürüyüşe katılabilmeleri için dükkanlarını kapattı. Genel müdür Rose Marcario da bu protestocular arasındaydı. Bu gibi protestoların etkisini değerlendirmek oldukça zor olmasına rağmen, birçok kişi bu kampanyayı, iklim değişimine ilişkin en çığır açıcı olay olarak nitelendirdi.

Çok sayıda ulusal gazetenin ilk sayfa haberi oldu ve dünyanın dört bir yanındaki politikacıları ve karar vericiler üzerinde etki yarattı. ABD Başkanı Obama, yürüyüşü şöyle değerlendirdi: “Vatandaşlarımız yürümeye devam ediyorlar.

Onları duymuyormuş gibi davranamayız. Çağrılarına kulak vermeliyiz.”

WWF İngiltere: Virunga’yı Kurtarın (Save Virunga)

Afrika’nın en eski milli parkı olan Virunga, Kongo hükümetinin petrol araştırmaları için üç farklı imtiyaz vermesi sonucunda tehlikeye girdi.

Save Virunga  (Virunga’yı Kurtarın) geçim kaynağını parktan sağlayan yerel toplulukların sesini duyuran ve yerel aktörlerin korunan bölgelerin devamlılığının sağlanması konusundaki öneminin bilincinde olan bir küresel insiyatif. WWF İngiltere de 2013 yılında kampanyadaki ağırlığını gösterdi ve petrol şirketi Soco hakkında, Çokuluslu Şirketler için OECD Rehberi ilkeleri uyarınca şikayette bulundu. 750,000  WWF destekçisi de bir dilekçe imzaladılar. Bunun üzerine, 2014 yılının Haziran ayında Soco, parktaki faaliyetlerini durduracağını açıkladı. Bu kampanya, aktör Leonardo di Caprio’nun oynadığı ve Netflix’de yayımlanmakta olan Virunga filmiyle de destekleniyor.

http://youtu.be/Wu-vjWd7Tb8

Film, yerel toplulukları yeniden gündemine alıyor ve park bekçilerinin hikayelerini ve son kalan dağ gorillerinin yaşadığı ve dünyanın en zengin biyolojik çeşitliliğine sahip olan bölgesini korurken aldıkları riskleri anlatıyor.

Londra Platformu: Petrol ve Sanat Sponsorluğuna Hayır (Art not Oil)

Petrol sektörünü odak noktasına alan Platform, eğitimler, sergiler, sanat etkinlikleri ve kitap projeleri yürüterek değişim yaratmaya çalışıyor.

Faaliyet alanlarından biri de temel sanat ve kültür kurumlarının sponsorluğu.

Haziran ayında, Art Not Oil  (Petrol Yerine Sanat) koalisyonunun bir parçası olarak, BP Portre Ödülleri’nin Londra Ulusal Portre Galerisi’ndeki açılış töreni zamanında bir haftalık yaratıcı eylemler gerçekleştirildi.

Protestoların birinde, 25 perfomansçı yüzlerine petrol sürerek galeri etrafında “portreler” yarattılar. Platform, Picture This – A Portrait of 25 Years of BP Sponsorship, (Bunun Resmini Yap – BP Sponsorluğunun 25 Yıllık Portresi) adlı çalışmasında, BP’nin inişli çıkışlı sosyal ve çevresel tarihi ile etik ve sponsorluğa ilişkin konularda sanatın toplumdaki rolünü ele aldı.

Kampanya henüz bir başarı elde etmese de, fosil yakıtlarının tasfiye edildiği ve oldukça başarılı bir olan kampanyaya benzer şekilde, petrol şirketleri tarafından fonlanan kültür ve sanat kurumlarını afişe etti.

Friends of the Earth (Dünya’nın Dostları) : Arı Hareketi (The Bee Cause)

2012 yılında başlayan The Bee Cause kampanyası, 2014 yılında İngiltere’de büyük başarı elde etti. İngiliz hükümeti, polen yaymakta olan böceklerin hayatta kalmasıni ve üremesini sağlayan 10 yıllık bir plan öngören  National Pollinator Strategy ‘nin (Ulusal Polinatör Stratejisi) lansmanını yaptı.

Geçtiğimiz yıllarda, arıların kötü durumlarına ve habitatlarını kaybetmelerine ilişkin konular özellikle ele alındı.

Geleneksel kampanya taktiklerinin yanı sıra, Friends of the Earth hareketi arıların yaşamasına uygun alanların yaratılması konusunda pratik tavsiyelerde bulundu ve destekçilerinden arılar için yiyecek, su ve yuva alanları istedi.

38 Derece: Matalan #PayUp (Öde)

24 Nisan 2012’de Bangladeş’te beş giysi fabrikasına ev sahipliği yapan bir binanın çökmesi sonucu, 1.138 kişi hayatını kaybetti ve 2.000’den fazla kişi yaralandı. Ürünleri Rana Plaza fabrikalarında üretilen ünlü markaların çoğu, hayatta kalan kişiler ve aileleri için oluşturulan telafi fonuna katkıda bulundu.

Matalan, bu desteğe katılmayan tek büyük İngiliz perakendeciydi. Ta ki 38 Derece, #PayUp (Öde) kampanyasını başlatana kadar. 38 Derece’nin üyelerinden gelen baskı üzerine, Matalan telafi fonuna katkıda bulunduğunu duyurdu ancak katkıda bulunduğu miktari açıklamadı. Günümüzün hiper-şeffaf dünyasında, 38 Derece bu cevabı eksik buldu ve üyeleri kampanyayı sokaklara ve doğrudan Matalan’ın dükkanlarına taşıdı. Bu protesto sonucunda şirket katkıda bulunduğu miktarı açıkladı. 60 bin sterlinlik bu rakam 38 Derece tarafından bir başarı olarak görülse de, kurum Matalan’ın daha fazla bağışta bulunması konusunda uyguladığı baskıya devam etti.

350.org: Fosil Yakıtlarının Tasfiyesi

En hızlı büyüyen tasfiye kampanyası olan Fossil Fuel Divesment hareketi, bu sene ABD’de bir dönüm noktası yaşadı: Rockefeller Kardeşler Fonu, kendi yatırımlarını, fosil yakıtı yatırımlarından çekti. Kampanya, ABD’de ilk olarak Bill McKibben’ın Do the Math speaking tour. (“Siz Hesaplayın” turnesi) ile güç kazandı.

McKibben, turnesine bir otobüsle çıktı ve ABD’de sahneye çıktığı her yerde sanatçılar, aktörler ve müzisyenler de ona destek verdi. Hep birlikte çalışarak, müzik, interaktif video ve tartışmalar yoluyla dinleyicileri harekete geçirdi

Kampanya şu an Avrupa’da da başarılar kaydediyor. Glasgow Üniversitesi, fosil yakıtından yatırımlarını çekeceğini  açıklayan ilk akademik kurum oldu.

Oxford Piskoposluğu da kampanyaya destek veren ilk dini kurum oldu.

Listenin İngilizce Orjinali

Yazı: Francis Buckingham

Yeşil Gazete için çeviren: Elif İlik

(Yeşil Gazete, Guardian)