By 
Fotoğraf: adanakent.com
Yağışsızlık nedeniyle Türkiye’nin her yerinde çiftçiler yağmur duasına çıktı
Kırsalda yağışsızlık nedeniyle sıkıntıya giren tarımsal üretim, metropol barajlarında hızla azalan su seviyesi… Harekete geçmezsek havaalanı, köprü yaparken kendimizi aç susuz bulacağımız günler yakın. Oysa dünyada bir çok şehir, artan kentsel nüfuslarının sosyal, ekonomik ve ekolojik gereksinimlerine dair öngörüleri ve yanıtları üzerine çalışırken iklim değişikliği, su kıtlığı, sürdürülebilirlik gibi konulara planlarında yer vermenin bir adım ötesine geçmiş ve bu konulara özel planlar hazırlamış hatta uygulamaya geçmiş durumda. Sürdürülebilirlik, yaşanabilirlik temel kaygılar, peki neden? Çünkü yaşanabilirlik; biyoçeşitlilik, su rejimi ile beraber ekolojinin sağlığı, daha az kirlilik, daha serin şehirlerle, su ve gıda güvencesi ile halkın sağılığı demek.
Dünyada su kaynaklarını korumak, su tasarrufu yapmak için hangi kent neler yapıyor?
Avustralya’nın Melbourne kentinde planlama kurumlarının ve su idarelerinin bir arada çalışmasını sağlayan bir yapı olarak kurulan Suya Duyarlı Kentler Yüksek Komitesi temel ilkeler ve programlar geliştiriyor. Bu kentteki idarelerden biri olan City West Su İdaresi (City West Water), gelişmiş arıtma teknolojileri ile 19.200 haneye arıtılmış su vererek yılda 3,1 milyar litre içme suyunun tasarruf edilmesini sağlıyor. Sydney Su İdaresi (Sydney Water), ihtiyacı olan elektriğin %20’sini yenilenebilir kaynaklardan üreterek, kurum içinde enerji verimliliğini sağlayarak, müşteri programları ve karbon dengeleme ile 2020’ye kadar karbon sıfır olmayı hedefliyor. Melbourne Su İdaresi (Melbourne Water) hedeflediği gibi karbon salımını %35 azalttı, yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretimini %40 arttırdı. Yeni hedef, 2018’e kadar, karbon sıfır olmak ve enerji ihtiyacının %100’ünü yenilebilir enerjiden elde etmek.
Avustralya’da su idarelerinin kullandığı teknolojik yöntemler yanında doğrudan planlama süreçleri de su dostu hale getirdi. Örnek; Victoria’da su dostu kentsel tasarım sistemlerinin parsel bazında geliştirilmesi bir kural, New South Wales’de yeni ev ve dairelerin Yapı ve Sürdürülebilirlik Endeksi adını verdikleri planlama sistemine uygun inşa edilmesi gerekiyor. Bu endekse göre, su ve enerji tüketimini azaltma hedefleri belirleniyor ve bu hedeflere yağmur suyu tankları kurarak, su tasarrufu sağlayan armatürler kullanarak, enerji tasarruflu ışıklandırma ya da yalıtım ile ulaşılıyor. Victoria’nın gayrimenkul kurumu VicUrban 6 yıldız enerji puanlı yeni projesini ekolojik önceliklerle geliştirdi; bahçe, sulama, tuvalet için geri dönüştürülmüş su kullanarak, sıcak su kullanımı için yağmur suyu kullanarak 5 yıldızlı bir projeye göre %45 su tasarrufu sağlıyor. Enerji kullanımı, buharlı soğutma ve güneş enerjili sıcak su sistemleri ile %60 azaldı.
Fotoğraf: un.org
Kullanılmayan çeltik tarlaları akiferi beslemeleri için yeniden suya kavuşturuldu
Japonya’nın Kumamoto kenti Aso Dağı’ndaki volkanik akifer* sayesinde bolca yeraltı suyuna sahip ve 730.000 kişinin içme suyu bu akiferden karşılanıyor. Kentleşme ve tarımsal üretim nedeniyle azalma ve kirlenme tehlikesiyle karşı karşıya kalan bu değerli kaynağı gelecek nesillere aynı kalitede aktarmak için Kumamoto kent yönetimi komşu belediyeleri ve dört tarım üretim bölgesi ile işbirliği ile bir çalışma başlattı. Kent yönetimi terk edilmiş pirinç teraslarını tekrar su bastırarak ve havzaların su toplama alanlarındaki ormanları koruyarak yer altı suyunu beslemek için yapay besleme sistemleri geliştirdi. Bu çalışma sayesinde Kumamoto sakinleri bu tertemiz mineralli suyu direkt musluklarından tüketiyor ve gelecekteki sakinleri de tüketmeye devam edecek. Aso Dağı’nın doğal sisteminin ve yerel beşeri faaliyetin 400 yıllık bu başarılı kombinasyonu, 2013’te Birleşmiş Milletler’den en iyi su yönetimi ödülünü aldı.
İngiltere’nin Bristol kentinde, yerel yönetim yağmur suyu hasadı, sürdürülebilir kentsel drenaj sistemleri geliştirerek, kentin çiçekçilik programlarında su tüketimini 2009’dan beri %11 azalttı. Bristol Belediyesi de 2013 yılı için Eko-Yönetim ve Denetim Planı ödülünü Büyük Kurumlar kategorisinde aldı.
Fotoğraf: travelpod.com
Toskana’daki Tavarnelle Val di Pesa Belediyesi tarım alanlarında erozyonu ve yüzey akışını önlemek için programlar uyguluyor.
İtalya’nın Toskana Bölgesi’ndeki Tavarnelle Val di Pesa Belediyesi (Comune di Tavarnelle Val di Pesa), yeni yapılan yapılar için su tasarrufu teknolojilerinin kurulmasına dair geliştirdiği düzenleme ile 2013’te Avrupa Komisyonu’nun yılın Eko-Yönetim ve Denetim Planı ödülüne Küçük Kurumlar kategorisinde layık görüldü. Tarım alanlarında erozyonu ve yüzey akışını engellemek için tarımsal planlar geliştiren belediye, ayrıca yatırım planları, satın almalar vb faaliyetler ile ilgili karar verirken su yönetimi unsurlarını dikkate alıyor, turizm tesisleri için çevre eğitimleri düzenliyor.
ABD’nin Atlanta kenti, kuraklık ve en önemli su kaynağını kaybetme olasılıklarıyla yüzleşince kapsamlı bir su kaçağıyla mücadele programına başladı ve kaçak/sızıntı tespit sayısını yılda 700’den ayda 750’ye çıktı. Bu sayede kayıplarda %5’lik bir azalmayı başararak 244.000 kişiye yetecek içme suyunu tasarruf etti. Atlanta’da 1998’den 2008’e kadar yıllık ortalama nüfus artışının 100.000 kişi olduğunu düşününce oldukça kayda değer bir tasarruf miktarı.
Avrupa Komisyonu, “Geleceğin Kenti için Suyu Yönetmek” diyerek SWITCH programını başlattı. 20 milyon avroluk 15 ülkeden 33 ortağın yer aldığı bir araştırma programı. Amaç eski paradigmaları yeniden düşünmek ve yeni çözümler geliştirerek kentsel su sistemlerinin verimliliğini arttırmak.
*Yeraltı suyu havuzu
(Yeşil Gazete)
Comments