Sinekler balık yemi olacak!

Olive Heffernan imzasıyla The Guardian’da yayımlanan yazıyı, Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Özlem Katısöz‘ün çevirisiyle sunuyoruz.

***

Fabrikada organik atıkla beslenip balık çiftlikleri için larva üretecek semiz sinekler yolda.

Güney Afrika, insan tüketimine yönelik çiftlik balıkları için binlerce sineğin gıda sanayinin artıklarıyla (hayvan gübresi, mezbahaların kan ve beyin artıkları) beslenerek semireceği dev bir böcek yetiştirme fabrikası kuruyor.

Fabrika 2014 Baharında açıldığında, karasinek, asker sinekler ve kurt sinekleri, şeker, maya ve süt tozu ile doldurulmuş büyük kafeslerde saklanacak. Her bir dişi sinek, 750 civarında yumurta bırakacak. Bunların bazıları yeni yumurtlaması için ayrılacak. Kalan yumurtalar atık dönüşüm merkezine taşınacak, orada larvalar yumurtadan çıkıp beslenerek üç gün gibi kısa bir sürede ağırlıklarının 400 katına ulaşacak.

“Böylelikle yerel ölçekte atıklar ortadan kalkarken gıda zinciri de sürdürülebilir bir hal alacak” diyor projeyi yürüten Western Cape eyaletindeki Stellenbosch’ta bulunan 3,7 Milyon ABD Dolarlık fabrikanın sahibi Agriprotein firmasından Jason Drew. Şu an dünya balık ihtiyacının yarısından fazlası yetiştiricilikten temin ediliyor ve avcılık yoluyla elde edilen balığın miktarında düşüş var, balık yemi fiyatları son 30 yılda iki katına çıkıp yemin tonu 2000 ABD Dolar’a ulaştı. 1 kg çiftlik somonu için 3 kg, 1 kg tuna içinse 20 kg balık yemi gerekiyor.

Balık yemi: Stellenbosch’taki (Güney Afrika) fabrikasında canlı sinek larvası, © Jenny Goldhawk-Smith/AFP/Getty Images

“Balık yemini üretimini daha sürdürülebilir hale getirmek anlamında çok etkili bir fırsat var önümüzde” diyor Drew.

Agriprotein ve araştırma ortağı Stellenbosch Üniversitesi’nden Dr Elsjep Pieterse beş yıldır sineklerin küçük kümeler halinde organik atıkla beslenerek üretilmesi için denemelere devam ediyor. Son 18 aydır, sürecin endüstriyel ölçekte işleyebileceği kanıtlanmış durumda ve proje Mayıs’ta bu çabalardan dolayı 100.000 ABD dolarlık bir yenilikçilik ödülü aldı.

Drew, Ekim 2014’e kadar, günlük 110 ton atığı fabrikaya alıp 17 ton yaş larvayı seri olarak üretmeyi amaçlıyor. Şimdiden, yerel çiftliklerden gelmesi olası talebi karşılayamayacaklar gibi görünüyor.

İkinci daha büyük bir fabrikanın, 2014’ün sonuna kadar açılması ve günde 165 ton atık tüketerek üretim yapması planlanıyor. Günde 210 ton atık tüketmesi planlanan üçüncü fabrika, Agriprotein’in teknolojiyi uygulayabilecek 30 kadar farklı ülkeye lisans vereceği 2015 yılı için planlanıyor.

Pisboğaz larvaları beslemek sonuçta soruna da dönüşebilir. “Bulabileceğimiz kadar atık bulmaya çalışacağız” diyor Drew. Değerlendirdikleri seçeneklerden biri larvaları insan dışkısı ile beklemek.

Zamanla, larvanın yağ, ilaç gibi alanlarda kullanılmasını umuyorlar. Larvaları direkt tüketmekle ilgili olarak da “güvenli ama lezzetsiz” yorumunu yapıyor Drew.

Yeşil Gazete için çeviren: Özlem Katısöz

Yazının özgün hali

(The Guardian, Yeşil Gazete)