Finlandiya’da yasamayı artık halk yapıyor!

Gigaom.com sitesinde David Meyer imzasıyla yayınlanan haber/yorumu, Yeşil Gazete gönüllü çevirmenlerinden Baturay Palas‘ın çevirisiyle sunuyoruz.

***

Finlandiya’da hükümet, ‘Açık Bakanlık’ ismi verilen yeni bir model uygulamaya başladı. Buna göre vatandaşlar oylamaya sunulmasını istedikleri yasa tasarılarını parlamentoya sunabilecek.

Demokratik ülkelerin çoğunda yasalar seçilmiş hükümetler tarafından yapılır. Ancak Finlandiya’da demokrasi, teknoloji sayesinde bundan böyle doğrudan doğruya vatandaşların yasama işlerine katılmasını sağlayacak.

Geçen yılın başında hükümet, “vatandaş girişimi” adı verdiği bir sistemi devreye sokmuştu. Sistem, seçmenlerin parlamentoya yasa önerileri götürmelerine imkan tanıyor ve 6 ay içinde 50,000 destekçi bulunması halinde önerilen yasa parlamentoda oylamaya sunulmak zorunda. Şimdi ise bu yasama sistemi ‘Açık Bakanlık’ adı verilen platform ile çevrimiçi hale getiriliyor. Kuruluş, 1 Mart’tan beri çeşitli öneriler için yazılı olarak imza topluyordu, fakat hükümet platformun dijital ortamda hizmet vermesine imkan veren elektronik imza mekanizmasının devreye girmesini geçtiğimiz aylarda onayladı ve 1 Ekim’den itibaren çalışmaya başladı.

Sistemin kurucusu Joonas Pekkanen’e göre, ülkedeki iletişim ve güvenlik otoritelerinin denetiminden geçen platform, kullanıcı bilgilerinin başkasının eline geçmeyeceğini garanti ediyor. Sistemde vatandaşların kimlik bilgileri, bankalar ve mobil operatörler tarafından sunulan mekanizmalarla doğrulanacak. Yani insanlar online bankacılık kodları veya kendi cep telefonları ile sisteme giriş yapabilecekler.

Başka bir yerde işe yarar mı?
Finlandiya’daki bu sistemin, Alman Korsan Partisi tarafından kullanılan modelle aralarında benzerlik olsa da, Korsan Partisi modeli, Açık Bakanlık modelinden çok daha radikal bir sistem ve rayından çıkma

Açık Bakanlık Modelinin kurucusu Jonas Pekkanen

ihtimali daha yüksek. Platforma sunulan ilk önerilerse oldukça çeşitli: kürkleri için hayvan yetiştirmenin yasaklanması, kamuda kullanılacak yazılımların açık API’ler (E.N. “uygulama arayüzü”)  içermesi, enerji içeceklerinin 16 yaşından küçüklere satışının yasaklanması ve kısıtlayıcı alkol yasaları için referanduma gidilmesi.

Bu öneriler için 50,000 imza toplanacağını varsayarsak -ki kürk çiftlikleri için 43,500 imzaya ulaşıldı bile- öneriler mecliste oylamaya sunulmak zorunda olacak.

Ama bu sistem başka nerelerde kullanılabilir? Teknik olarak, birçok yerde. Nitekim, Açık Bakanlık platformu (doğal yapısı itibarıyla) açık-kaynaklı ve kaynak kodları GitHub’da herkesin erişimine sunulmuş durumda.

Finlandiya’daki bu özgürlük ve açıklığa eğilim, politik ve kültürel yaşamdan temellerini alıyor. Kuzey ülkeleri genelde -kim bilir belki de soğuk kışların etkisiyle- birbirleriyle görece yakın ilişkiler içerisinde bulunan ve ortak yaşama katkıda bulunmaya gayretli toplum bireylerine sahip. Bu konuda en iyi örnek, İzlanda’nın geniş halk katılımıyla oluşturulan anayasası olmuştu.

Finlandiya’daki bu doğrudan demokrasi eğilimini gösteren diğer birkaç örnek şöyle sıralanabilir: Helsinki bölgesel bilgi paylaşım projesi, belediye yönetiminde toplanan verilerin işlenmesi, resmi kampanya finansman denetim verileri için API’ler, Finlandiya’nın ulusal arşivlerini sayısallaştırılması…

Diğer ülkelerdeki teknoloji destekli demokrasi destekçileri, ülkelerinde bu tür bir toplum kaynaklı yasama sistemi oluşturabilmek için uygun ortamı henüz bulamayacak olsalar da, artık en azından örnek alabilecekleri bir model var. Ve eğer böyle bir sistemin düzgün bir şekilde işleyeceği bir yer varsa, orası da -en azından şimdilik- Finlandiya.

Yeşil Gazete için çeviren: Baturay Palas

Yazının özgün hali (ingilizce) için tıklayınız.

(Gigaom.com, Yeşil Gazete)