Oktay 4 gemisinde bir Pazar günü…

‘’Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi’’ (Marmara Environmental  Monitoring) projesinin bir çalışma gününü izlemeye davet edilen 12 kuruluş temsilcisinden biri de Yeşiller Partisi adına bendim.

Sabah 06.30’da Bostancı’dan Oktay 4 isimli balıkçı gemisine bindik, bu arada hayatımda ilk kez bilimsel araştırma yapan bir geminin konukları arasında olmanın verdiği heyecanla erkenden yola düştüğümü de söylemeliyim. Aşçımızın hazırladığı doğal yiyeceklerden oluşan kahvaltımız gemi personelinin sıcaklığı ile birleşince martılarla birlikte ettiğimiz kahvaltı harika bir şölen haline geldi. Katılımcılarla birlikte çalışmaları yerinde izleme büyük bir şanstı doğrusu. Ayrıca farklı disiplinlerden bilim insanlarının daha sabahın köründe mutlu, dingin, alçakgönüllü, demokrat, samimi, konukseverlikleri çok etkileyiciydi. Bu çalışmalarını şimdiye kadar bilmemek DenizTemiz/Turmepa Eğitmeni olarak beni utandırdı. Proje ilk olarak Olav Aasen Ve İlham Artüz yöneticiliğinde 1954 senesinde başlatılıyor. İ.Ü. Fen Fakültesine bağlı Hidrobiyoloji Araştırma Enstitüsü’nün kuruluşu ile, 1982 yılına değin düzenli bir şekilde yürütülüyor.

1993 yılında İlhan Artüz’ün vefatı ile, M Levent Artüz yönetiminde İ.T.Ü. Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesinde devam ediyor.

2006 yılından beri de Sevinç-Erdal İnönü Vakfı bünyesinde M. Levent Artüz ve O. Bülent Artüz’ün çabaları ile gerçekleştirilmekte.

‘’Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi’’ projesi, dünya genelinde bir deniz için yapılmış en uzun soluklu izleme projelerinin başında gelmekte.

1954 yılından bu seneye değin, Marmara Denizi ve Boğazlarda, yatayda 145 adet istasyonda yaklaşık 30 farklı parametrenin, (0,5m-1200m) ölçümlenmesi gerçekleştirilmiş durumda.

Çalışmanın yaz ayağı alan çalışması olarak 29 Temmuz 2011 de başlatılıp 20 Ağustos2011 tarihine değin sürdürülmesi planlanıyor.

Çalışmada; tüm Marmara Denizi’nin (Boğaziçi, Karadeniz çıkışından Çanakkale Boğazı, Ege Denizi çıkışına kadar olan bölge) Oşinografik (fiziksel kimyasal) Sedimantolojik, Klimatolojik, Hidrolojik, Kimyasal ve Biyolojik (Genel Biyoloji, Balıkçılık Biyolojisi) ve Jeolojik etüdünün gerçekleştirilmesi planlanmakta.

İlk kez bu sene Marmara Denizi genelinde bakteriyolojik etüt ile Marmara Denizi canlılarından kaynaklanan ve insan sağlığını etkileyen alerjik ve akut dermatolojik etmenler de izlenecek.

Programın  Kapsamı:

Marmara Denizi genelindeki su kütlelerinde ve söz konusu proje alanında aşağıdaki ölçümlerin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

OŞİNOGRAFİK PARAMETRELER

BİYOLOJİK ölçümler:

Plankton organizmalar ile ilgili ölçümler

a)Birim hacim ve birim alanında plankton yoğunluğu,

b)Plankton tür analizleri. 200-ve Filo ayrımı, Envanter çalışmaları

Proje bölgesinin alg flora ve popülasyonları dağılımı,

Proje bölgesinin faunistik özelliklerinin saptanması.

BALIK STOKLARI İLE İLGİLİ ÖLÇÜMLER:

TOPOĞRAFİK ÇALIŞMALAR

METEOROLOJİK GÖZLEMLER

Çalışma sırasında ölçümler:

İstasyonlarda hava sıcaklığı ölçümleri

İstasyonlarda rüzgar hız ve yön ölçümleri.

İstasyonlarda yağış ve bulutluluk gözlemleri

İstasyonlarda hava basıncı ölçümleri

Sabit istasyon on-line ölçümler:

SEDİMANTOLOJİK ÖLÇÜMLER

KİMYASAL ÖLÇÜMLER

DENİZ FLORA ÇALIŞMALARI

OŞİNOGRAFİK VERİ TABANI

İnsan gücü;

Söz konusu projede, alan çalışmalarında 12 araştırmacı, 4 yardımcı araştırmacıdan oluşan bir ekip ve ek olarak teknenin sevk ve idaresi ile operatörlerden oluşan 3 kişilik bir ekip çalışıyor. Bu ekibin sağladığı örnek ve ölçümler eş zamanlı olarak bilgisayar ortamında depolanarak bu proje için özel olarak geliştirilmiş ve 1954 yılından bu güne değin ölçüm verilerini arşivinde barındıran bir veri tabanı ve bilgisayar prosessing programı ile yerinde değerlendirileceklerdir.

Proje kapsamında ilk olarak;

-Gemide ıslak kimya laboratuarı kurulmuş ve yerinde yapılması gereken tüm kimyasal analizler anında gerçekleştirilmektedir.

-Tüm Marmara Denizi derinlikleri de dahil olmak üzere(1000 m ve alt sular dahil) Biyolojik, Kimyasal, Sedimantolojik örneklemeler yapılmaktadır.

-Bakteriyolojik ölçümler yerinde, eş zamanlı olarak gemi üzerindeki laboratuarda gerçekleştirilmektedir.

-Marmara Denizi genelinde bulunan solungaç dokusunda deniz kirlilik oranlarının araştırılması amaçlı örneklemeler ve ön çalışmalar geminin olanakları kullanılarak gerçekleştirilecektir.

-İlk defa bu sene Jeolojik etütler (fay hattının geçtiği 1000 m ve altı çukurlardan başlamak üzere) proje kapsamında detaylı olarak değerlendirilecektir.

-Yeni ekiplerin desteği ile Marmara Denizi batimetrisi 3D modelleme çalışmaları da gerçekleştirilecektir.

Bu sayede Marmara Denizi’nde yapılacak modellemeler için 3 boyutlu batimetrik yapı hazır olucaktır.

PROJEYE KATILANLAR:

M. Levent Artüz (Proje lideri) -SEİ Vakfı-

O. Bülent Artüz (Proje koordinatörü) -SEİ Vakfı-

BİLİMSEL EKİP:

Oşinografi

Hidrobiyolog M. Levent Artüz -SEİ Vakfı-

Biyolog Barış Sönmez -SEİ VakfıÇevre

Müh. Selen Yıldız

Biyoloji (Plankton)

Hidrobiyolog M. Levent Artüz -SEİ Vakfı-

Dr. Walter Litschauer

Biyoloji (İhtiyoloji)

Prof. Dr. Hatice Torcu Koç -Balıkesir Üni.-

Doç. Dr. Zeliha Erdoğan -Balıkesir Üni.-

Araş. Gör. Fatih Üstün -Balıkesir Üni.-

Araş. Gör. Gülçin Ulunehir -Balıkesir Üni.-

Sediman – Ostrakot

Prof. Dr. Dinçer Gülen -SEİ Vakfı-

Biyolog. Fatih Mahmut Bulut -SEİ Vakfı-

Jeoloji (Sediman – Foraminifer)

Prof. Dr. Simav Bargu – İst. Üni.-

Yard. Doç. Dr. Tülay Köksoy- İst. Üni.-

Jeolog Melih Gürbüz – İst. Üni.-

Kimya

Prof. Dr. Adnan Aydın -Marmara Üni.-

Doç. Dr. Bahattin Yalçın -Marmara Üni.-

Kimya Müh. Umut Serter -SEİ Vakfı-

Kimya Müh. Birkan AÇIKGÖZ -Marmara Üni.-

Kimya Müh. Özlem Küçük

Mikrobiyoloji

Doç. Dr. Tunç Akkoç -Marmara Üni.-

Dr. Cenk SESAL -Marmara Üni.-

Bilgi işlem

Elek. Müh. O. Bülent Artüz

Yardımcı personel (Biyoloji ve Cevre Bilimleri öğrencileri)

Enis Akay

Fatih Özdemir

Kaptanımızın yaptığı yemekler ve Tekirdağ’dan aldığı karpuz olağanüstü güzeldi… Haydi vira Oktay 4 yolunuz açık, rüzgarınız bol olsun…

Fatoş Çırnaz