By 
03.05.2011 tarihli makalemi şöyle bitirmiştim:
“Çok geniş bir katılımla hazırlanmış iyi bir anayasa, bir devlet için olmazsa olmazdır.
Bir anayasa insan merkezli olmamalıdır. Anayasa o ülkedeki sadece insanları değil, tüm canlı hatta cansızların haklarını korumalıdır. Bu amaçla anayasayı oluşturanlar tarafından bariz geri bildirim yapamayan bu varlıkların tahmini geri bildirimleri yasaya eklenmelidir.
Bu bağlamda anayasa çeşitliliği korumalı; dillerin, kültürlerin, halk oyunlarının, ninnilerin yok olmasını önlemelidir. Sadece tek bir tip insanın haklarını koruyan bir anayasa, aslında o insanın da sonunu hazırlar.”
******
Buna göre ben de, bence bir şekilde içeriklerinin bir ülkenin anayasasında bulunması gereken maddeleri kaleme aldım ve sizlerle de paylaşmak istedim:
- Devlet, tüm canlıların yaşama hakkını korur. Hiçbir canlı, yaşamını sürdürmek için asgari ihtiyacı karşılamak için mecburi olmadıkça bir başka canlının yaşam hakkını elinden alamaz.
- Devlet, tüm canlıların özgür bir ortamda yaşamasını sağlayacak önlemleri alır.
- Yavru canlılar, ihtiyaçları dâhilinde annesi ile yaşama, özgürce oyun oynama haklarına sahiptir. Hiçbir canlı için kölelik kabul edilemez.
- Canlıların yaşama hakkı, ulaşım hakkından öndedir. Hiçbir canlı kolay ve rahat ulaşım sağlamak için diğer canlıların yaşama ve özgür dolaşma hakkını engelleyemez. Devlet bu amaçla gerekli tüm önlemleri alır. Bu amaçla yollar yeraltına alınabilir, üstleri örtülebilir, hava köprüleri yapılabilir ya da iptal edilebilir.
- Her canlının tembellik, oyun oynama, düşünme, tepki gösterme gibi hakları temel haklardır. Devlet bu hakları korur ve gözetir.
- Ulaşımda yelken, bisiklet, at, yerçekimi gibi temiz, ekolojik ve sürdürülebilir yöntemlerin kullanılması teşvik edilir.
- Bu ülkenin sınırları dâhilinde yaşayan her canlı bu devletin vatandaşıdır ve eşit haklara sahiptir.
- Sanayi, bireylerin mutluluk ve refahına rağmen desteklenemez. Sanayi çeşitlilik ve zenginliğin göstergesi olan sanat ve zanaatların sınaî üretim karşısında yok olmasını önleyici tedbirler alır. Sanat ve zanaat ürünlerinin sınai kopyalarının bedellerine kültürel, emeksel ve ekolojik bedeller eklenerek bu ek bedel durumdan mağdur olanlara aktarılır. Muadil el yapımı ve sınaî ürünler arasında bedel farkı olmaz.
- Tohumda laboratuarda işlem yapılamaz. DNA’ ya doğrudan insan müdahalesi ile genetik değişim kabul edilemez. Bu haldeki tohumlar ve bunlardan elde edilmiş ürünler ülke içine sokulmaz.
- Tarımsal üretim amaçlı kullanılan tohum, gıda olarak kullanılan tohum ile aynı genetik özelliklere sahip, doğal tohum olmalıdır. İnsan verim ve kar amaçlı başka bir canlının genetik özelliklerine müdahale edemez.
- Devlet bireysel, bölgesel ve ulusal temelde kendi kendine yeterliliği savunur. Bu amaçla bireylerin, bölgelerin dışa bağımlılıklarını azaltacak tedbirler alır.
- Devlet yerel üretim, yerel tüketim politikalarını savunur. Özellikle açlığın önlenmesi için gıdaların uzun mesafeler arası taşınmasını önleyici tedbirler alır.
- Devlet trampa ekonomisini savunur. Mal değiş tokuşu ile yapılacak alış verişi; para benzeri değerli kağıtlar ve kredi kartı gibi değer atfedilmiş metalar aracılığı ile yapılan alış verişe tercih ettirici önlemler alır.
- Devlet şehirlerin uygun tarımsal ürün temin etmelerini sağlayabilmek için tüketici kooperatifleri kurmalarını teşvik eder.
- Devlet insanların siyaset yapmalarını teşvik eder. Temsil yetkisinin önüne sınırlar getiremez. Demokrasi tüm bireylerin hakkıdır ve her bireye temsil edilme hakkı verir. Bu amaçla devlet oylanmış kişi, kurumu destekler.
- Sanayi, canlıların özgür yaşama, temiz yaşam kaynaklarına ulaşma hakkını engelleyemez. Kar amacı ile doğayı tahrip edenlerden elde edilmiş bu kar cezası ile birlikte alınarak mağdurlara verilir.
- Gıda naklinde yenilenemeyen enerji kullanılamaz.
- Devlet canlıların öğrenme hakkını sınırlayamaz. Ancak insanların öğrendiklerinden, başka canlıların aleyhine çıkarlar sağlamalarını önleyici tedbirler alır. Bu açıdan canlıların en temel yapı taşı DNA ve maddenin en temel yapı taşı atoma, çıkar amaçlı müdahale kabul edilemez.
- Devlet bireysel, ulusal ve uluslar arası silahsızlanmayı savunur. Silah üretimi yapmaz ve yaptırmaz.
- Devlet pasif direnişi savunur. Şiddete karşıdır. Birey, kurum, bölge, ülke ve topluluklara silahlı müdahalede bulunamaz. Saldırılara karşı fiziki savunma yerine, diyalog içeren anlaşma usulleri üzerine çalışır.
- Tarımsal üretimde insan doğayı taklit eden, sürdürülebilir doğal tarım ve kalıcı tarım ilkelerine göre üretim yapar. Toprak, su ve hava insana ait değildir. İnsan diğer canlılarla beraber toprak, su ve havayı paylaşır. Doğaya insan yararına çeşitli kimyasallar uygulamak, yapay sulama, toprak işleme, budama yapmamayı teşvik edici önlemler alınır. Bir alandan elde edilmiş gıdaların tümü sadece insan tüketimine sunulmaz, diğer canlılar için de yerinde bırakılır.
- Gıdanın canlının ayağına gitmesi değil, canlının gıdanın oluşuğu yere gitmesi teşvik edilir.
- Devlet toplu üretim ve dağıtımdan ziyade enerjinin bireysel üretimi ve tüketimini teşvik eder.
- Enerjinin üretiminin arttırılmasından ziyade tüketimde tasarruf hedeflendir.
- Devlet enerjinin sürdürülebilir, doğa dostu ve ekolojik olarak üretilmesini teşvik eder.
- Merkezi devlet bölgesel yönetimleri ve yerel demokrasiler oluşturmak için çaba sarf eder. Bu bağlamda yerel tiranlıkların (ağalıkların) oluşmasını önleyici tedbirler alır, en zayıfın da temsil edildiği sağlam yerel demokrasiler oluşturur.
- Devlet tüm dinlere, inançlara, dillere, ırklara, türlere; siyasi ve sportif görüşlere eşit uzaklıktadır. Bu konularda bölgesel yönetimler kendi kararlarını alabilmesini sağlayacak önlemler alır.
- Devlet bireyler, kurumlar gibi gerçek ve tüzel kişiler arası oluşan anlaşmazlıkların çözümünde öncelikle yerel arabuluculuk sistemlerinin oluşması ve gelişmesine çalışır.
- Meslek erbapları, mesleklerini toplumun faydası için icra ederler. Devlet; hekim, avukat, asker, polis, eczacı gibi sorun artıkça iş yükleri artan mesleğe sahip kişilerin gelirlerinin; iş yükleri arttığında değil azaldığında refaha ulaşmalarını sağlayacak tedbirler alır. Böylece hastalıksız, suçsuz, şiddetsiz, sorunsuz ve barış dolu bir toplumsal yaşam hedeflenir.
- Devlet, temel ihtiyaçların karşılanması için yeni teknolojilerin kullanılması ile daha etkin yöntemler oluşmuş olsa da kültürlerin korunması için eski ve tarihi üretim yöntem ve modellerinin yaşaması için gerekli önlemleri alır.
- Devlet dedikodu, yalan, iftira, aldatma gibi mekanizmaları zayıflatmak için stratejiler belirler ve kültürel, sosyal önlemler alır.
- Devlet için ihracat ve turizm, gelir kaynağı değil, kültürel bilgi değiş tokuş fırsatı sunan araçlar olarak görülür. Devlet diğer uluslara ait bireylerin ülke sınırlarında özgürce dolaşması ve mal ve hizmetlerden faydalanmasına destek olur. Bunun dışında doğal kaynakların ihracat ve turizm amacı ile ihtiyaç dışı tüketilmesi; ihracat ve turizm ile ülkelerin birbirine göre avantajlar sağlayarak birbirlerini ezecekleri bir ortamın oluşmasına izin verilemez.
Ben özgürce, kafamı tüm korku ve baskılardan uzak tutarak düşündüğümde, anayasada bu maddelerin olmasını istediğimi fark ettim. Bence herkes yeni bir anayasa hazırlanırken kendi temel taleplerini yasa yapıcılara iletmeli, yasa yapıcılar da bu talepleri uygun şekilde yasaya eklemelidir.
Elbette bu maddelerin bazılarının uzun uzun açıklanması, nedeni ve niçinlerinin belirginleştirilmesi gerekir ancak yazılı olarak açıklamak hem yazıyı çok uzatacaktır, hem de sözel bir açıklama kadar etkili olamayacaktır diye düşünüyorum. Bu maddeleri geçen hafta Muğla’ da yapılan Ekolojik Anayasa forumunda okuyup tek tek sebepleri ile açıkladım. Umarım yetkililer açıkladıklarımı en uygun şekilde oluşan son metine eklerler ve bu metin de anayasa için dikkate alınır.
(Not: Bu arada siz de www.ekolojikanayasa.org web adresinden size göre bir anayasada olması gereken maddeler ile ilgili görüşlerinizi gönderebilirsiniz.)
Comments