By 
YGS’ye yönelik şifreleme iddiası, sınava hazırlanan milyonlarca adayın moralini altüst etti. ÖSYM yaptığı yazılı açıklamada, şifreleme konusuna hiç girmeden, söz konusu kitapçığın sadece medyaya verildiğini iddia ederken, adaylar, veliler ve bilgisayar uzmanlarından gelen mailler, yeni iddiaları gündeme getirdi…
Bilgisayar yazılım uzmanları, ÖSYM’nin aksine, medyaya verilen ayrıca ÖSYM’nin internet sitesinde yayımlanan soruları ve cevap anahtarına bakıldığında, tesadüflerin değil, kesinlikle bir şifrelemenin olduğu iddiasındalar. Çünkü 40 soruda 8 sorunun üzerinde bir doğru cevap söz konusu ise istatistiksel açıdan bakıldığında ortada mutlaka bir şifreleme olduğu inancındalar.
Peki, şifreleme varsa, bu şifreleme 1 milyon 700 bin soru kitapçığından kaçına uygulandı? Daha da önemlisi bu şifre kimlere sızdırıldı ya da verildi. Eğitim sendikaları ve adayların özellikle merak ettiği soru bu!
ÖSYM’nin çelişkisi
ÖSYM dün yaptığı açıklamada kendi kendisiyle çelişti. Açıklamanın başında, basına verilen kopyada doğru cevap sabit tutularak, yanlış seçeneklerin yeri değiştirildiği belirtilirken, açıklamanın sonunda, doğru cevap da dahil tüm seçeneklerin yerinin değiştirildiği söyleniyor. İşte açıklamadan iki bölüm, gelin de işin içinden siz çıkın:
“Basında ‘YGS’de Gizli Şifre” başlığı ile yer alan kitapçık, ÖSYM’nin sınav sonrasında basına vermek ve internet sitesinden duyurmak üzere hazırlanmış, ana soru kitapçığından türetilmiş, tek bir soru kitapçığıdır. Bu soru kitapçığının herhangi bir adaya verilmesi söz konusu olmadığından, doğru cevabın bulunduğu yer değiştirilmeden sadece yanlış cevap seçeneklerinin yerleri değiştirilmiştir.”
“…Her sorunun doğru cevabı da her bir adayın soru kitapçığında yine rastgele biçimde bir şıka atanmaktadır. Madde analizine imkân tanımak üzere yanlış seçeneklerin de yerleri değiştirilmektedir.”
İstatiksel olarak mümkün mü?
Şans faktörü elbette her zaman için mümkün ama YGS benzeri sınavlarda şans faktörünün çok düşük olduğu zaten bizzat ÖSYM başkanları tarafından açıklanıyor. Yani kurayla ya da yazı tura atarak sınav kazanmak mümkün değil. Hele hele 40 soruluk bir sınavda şans faktörü ile 30 soruyu doğru tutturmak milyarda bir ihtimal bile değil deniliyor. İşte bu konudaki yorumlardan bazıları:
“Sayın Güçlü,
Aşağıdaki tablo Binom dağılımıyla elde edilmiştir. Ölçme ve Değerlendirmede şans faktörünü bu dağılımla hesaplarız.
Tablo, YGS’deki seçeneklerin şıklara rastgele dağıtıldığı kabul edilerek hesaplanmıştır.
Bu kabul altında, 40 sorudan “en az n tanesini” doğru tespit edecek bir şifre üretme ihtimali ilgili sütunda görülmektedir.
Örneğin, bir kişi çıkıp 40 sorudan 8’inin cevabını doğru veren bir şifre bulduğunu iddia etse, bu kişiye şıkların tesadüfen dağıtılması altında bile en az 8 soruyu doğru verecek bir şifre uydurulması ihtimalinin yaklaşık yüzde 40 olduğu, dolayısıyla kişinin iddiasının dikkate değer olmadığı söylenebilir.
Sizin yayımladığınız şifre 23 soruda doğru cevabı belirliyor. Böyle sonuç veren bir şifrenin uyduruk olma ihtimali, tabloda da görüleceği gibi 10 trilyonda 352’dir. (Yaklaşık 25 milyonda 1).
Yani, YGS’de şıklar rastgele dağıtıldıysa, 40’ta 23 doğru cevap yakalayacak bir şifrenin uydurulmuş olma ihtimali 25 milyonda birdir, yani neredeyse sıfırdır.
Dolayısıyla, YGS’de şıklar, ÖSYM’nin açıkladığı gibi rasgele de koyulmuş olabilir ama bunun doğru olma ihtimali 25 milyonda birdir.
Dahası, tutun ki bu sadece, ÖSYM’nin basına verdiği kitapçıkta var. Bu durumda bile ÖSYM, 25 milyonda 1 görülebilecek böyle bir durumu nasıl ürettiğini açıklamalıdır.
Yrd. Doç. Dr. Hüseyin H. YILDIRIM
Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Comments