Ekoloji

Japonya’da nükleer kazalar kontrol altına alınamıyor (güncelleme: 02:00)

0
3 No.lu reaktör MOX yakıt yüklü

Fukuşima 1 Nükleer Santrali’nin 1 numaralı reaktör binasında Cumartesi günü yaşanan patlamanın detayları hâlâ tam anlaşılamaz ancak kısmi bir çekirdek erimesi olduğu kabul edilmiş ve bu reaktör deniz suyu ile doldurularak soğutulmaya çalışılırken santralin diğer bir reaktörünün soğutma sisteminin arızalandığı açıklandı.

3 No.lu reaktör MOX yakıt yüklü

Santralin 3 numaralı reaktöründe benzer, ancak daha korkutucu potansiyeli olan sorunlar yaşanıyor. MOX yakıt (yani çok daha uzun yarı-ömürlü plütonyum ve uranyum-oksid karışımı) yüklenmiş ve 784MW ile 1 numaralı reaktörün neredeyse iki katı gücünde olan 3 numaralı reaktöründe soğutma sistemi çalışmıyor. ‘Küçük bir miktar’ radyoaktif madde sızıntısı olduğunu açıklayan Kabine Bakanı Yukio Edano, bu sızıntının plütonyum içerip içermediğine dair bir bilgi vermedi. Ancak, ilk açıklamalarda belirtildiğince, 1 numaralı reaktördeki gibi 3 numaralı reaktörde de soğutma suyu seviyesinin düşmüş ve MOX yakıt çubuklarının üst kısımlarının su seviyesinin 3 metre üstünde kalmış olması korkutucu. 1 numaralı reaktörde bu seviye 90cm idi, ve yakıt MOX değildi.

Gün içinde reaktörden radyoaktif buhar tahliye edildi ve tatlı su ile doldurma kararı alındı. Ancak santralin sahibi Tokyo Elektrik Şirketi (TEPCO) tatlı su pompasında yaşanan sorun üzerine reaktöre, 1 numaralı reaktörde olduğu gibi reaktörü tekrar kullanılmaz hâle getirme pahasına, deniz suyu pompalamak zorunda kaldı. Su doldurma sürecinde yaşanan bir aksaklık yüzünden çok büyük miktarda hidrojen reaktör binasının üst kısmını doldurmuş olabileceği açıklanıyor, ve bu da Cumartesi günü 1 numaralı reaktörde yaşananın benzeri bir patlama ihtimalini artırıyor. Su seviyesinin bir dereceye kadar yükseldiğini ancak ardından göstergelerin daha fazla su seviyesi yükselmesi göstermeyi kestiğini açıklayan Edeno, 3 numaralı reaktörde ısınma sonucu yakıt çubuklarının deformasyona uğramış olabileceğini kabul etmekle birlikte bir çekirdek erimesini reddediyor. Ekonomi Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nda üst düzey bir görevli olan Hidehiko Nişiyama ise kısmi bir çekirdek erimesi olduğunu ifade ediyor. Nükleer ve Sanayi Güvenlik Ajansı’ndan bir yetkili Pazar günü geç saatlerde hâlâ yakıt çubuklarının açıkta olduğunu, ancak deniz suyu pompalanmaya devam edildiğini açıkladı.

The Guardian’ın röportaj yaptığı bağımsız nükleer enerji danışmanı Shaun Burnie’ye göre plütonyum bulunması bu maddenin nötronik etkileri yüzünden reaktörde kaza riskini artırıyor. Gerek bu etki, gerekse yakıt kaynaşması yüzünden soğutucu kaybı ve bir kaza hâlinde plütonyum söz konusu olduğunda kontrol çok daha güç oluyor. Plütonyumun bir serpinti hâlinde ise çevreyi onbinlerce yıl yaşanmaz hâle getireceği, maruz kalan insanlarda kanser riskinin onyıllar sonra devam edeceği biliniyor.

3 Numaralı reaktör etrafında radyasyon seviyesinin Pazar sabah saatlerinde saatte 1024 mikro Sievert’e ulaştığı açıklanmıştı. Bu seviye izin verilenin iki katından ve bir insanın yıllık güvenli maruz kalabileceği addedilen radyasyon seviyesinden fazla.  Pazar günü öğleden sonra radyasyon seviyesi saatte 1,557 mikro Sievert’i buldu, ancak 50 dakika sonra 184’e indi.

Cumartesi günü 15:30 civarında Fukuşima 1 Santrali 1 numaralı reaktör binasında büyük bir patlama duyulmuş, binanın duvarları ve çatısı çökmüştü

Daha önce sorunlar yaşandığı açıklanan 2 numaralı reaktörde de soğutucu seviyesi normalin altında ve basınç normalin üstünde seyretmeye devam ediyor. TEPCO basınç kontrolü sağlayan bir mekanizmayı çalıştırmayı deniyor ama henüz başarısız. Bu reaktörden de radyoaktif buhar salınarak basıncı gidermeye çalışılacağı açıklanıyor. 1 Numaralı reaktöre ise deniz suyu verilerek kısmi çekirdek erimesi yaşanan reaktörde soğutma ve kontrol çabaları devam ediyor. Bütün bu işlemlerin, özellikle MOX yakıt da sözkonusu olunca, çevresel etkilerinin ne olduğu henüz tartışmanın bir parçası değil.

Ajanslar, ayni bölgedeki Fukuşima 2 Nükleer Santralinde de  1, 2 ve 4 numaralı reaktörlere deniz suyu pompalayan soğutma mekanizmaların tsunami yüzünden bozulması üzerine reaktörlerin soğutmasında sorun yaşandığını geçiyor. TEPCO bu pompaları değiştirerek sorunu çözmeye çalışacak. Fukuşima 1 ve Fukuşima2 santrallerinde toplam 6 reaktörde soğutma sorunları yaşanıyor.

Japon Nükleer ve Sanayi Güvenlik Ajansı Cumartesi gün tespit edilen 3 kişinin yanı sıra, civar hastanelerde 19 kişinin daha radyasyona maruz kaldığının tespit edildiğini açıkladı. Kurum, 160 kişinin radyasyona maruz kalmış olabileceğini söylüyor.

Fukuşima’daki kaza üzerine ilan edilen nükleer acil durum hâli devam ediyor. Fukuşima 1 Santrali’nin 1 numaralı reaktörün 20, 2 numaralı reaktörün 10 kilometre yarıçapındaki alan için tahliye çağrısı üzerine Pazar günü bölgede yaşayan çelişkili sayılara rağmen 210.000’i bulabilecek nüfusu tahliye çalışmaları sürüyordu.  Nükleer ve Sanayi Güvenlik Ajansı dünkü kazayı  Uluslararası Nükleer ve Radyolojik Olaylar ölçeğine göre (INES) 4 seviyesinde bir kaza olarak belirledi, yani şimdilik olayın yerel etkileri olan bir nükleer kaza olduğu kabul ediliyor. Reaktöre nispeten yakın ama bu tahliye alanının dışında yaşayan insanların da kaçmaya çalıştıkları, ancak yolların çok kötü olduğu, insanların rüzgârın dönüp radyoaktiviteyi üzerlerine serpmesinden korktuğu bildiriliyor. Japonya çapında depremle yerinden edilenlerin sayısı ise 310 bin’i buldu ve şimdilik bu insanlar okul ve diğer kamu binalarında kalıyor.

Diğer taraftan, Cuma günü deprem üzerine bir türbin binasında yangın çıkan Tohuku Elektrik şirketine ait Onegawa nükleer santralinde radyasyon seviyesi düşük, ama normalin 700 katı olarak tespit ediliyor. Bu radyasyonu hükümet muhtemelen 120 km güneydeki Fukuşima 1 Nükleer Santrali’ndeki patlamanın tesiri olarak görüyor.

Deprem üzerine 5 termik 2 de nükleer santrali durmuş olan TEPCO ise Pazartesi günü fabrikaların açılmasıyla elektrik ihtiyacının ancak dörtte üçünü karşılayabileceğini ve planlı elektrik kesintilerine gideceğini, bu kesintilerin Nisan ayı sonuna kadar devam edeceğini açıkladı. TEPCO’nun yönetim kurulu başkanı Masataka Şimizu Pazar geç saatlerde sızıntıya sebep oldukları için özür diledi ve durumu tsunami’nin projeksyonlarından daha büyük olmasına ve mekanik bozukluklar yüzünden etkilerini yitirdiklerine bağladı.

 

Cuma günkü depremin ardından Fukuşima ve Onagawa nükleer santralindeki kaza ve yangın haberleri Türkiye’de de nükleer enerjinin risklerini tekrar gündeme getirdi. Yeşiller Partisi, Greenpeace Akdeniz ve Nükleer Karşıtı Platform konuyla ilgili ayrı açıklamalar yaptılar.

(Yeşil Gazete, Kyodo News, NHK, The Guardian)

More in Ekoloji

You may also like

Comments

Comments are closed.