By 
Herkesi kendisine benzetmeye çalışan bön-merkezcil düşünceler sebebiyle, her iki haftada bir, dünya üzerinde bir dil ölüyor. Bugün dünya üzerinde 6000 dil varken, gelecek yüzyılda bu dillerin yarısının yok olması bekleniyor. “Ben”den başkasını bilmeyen at gözlükleri, -öteki”ni önce resmi olarak yok sayıyor, … sonrada yavaş yavaş yok ediyor.., ortadan kaldırıyor… ya da “beriki- ni kahramanlaştırırken, tarihin onu acizlikle yargılayacağını farketmiyor bile.
Bu topraklarda yüzlerce yıldır -ve Türkiye Cumhuriyeti devleti de- homojen bir toplum yaratmak adına aynı yok saymaları erdem biliyor. Bu topraklarda konuşulan Türkçe dışında, Kürtçe, Arapça, Rumca, Çerkesce, İbranice, Ermenice, Arnavutça, Bulgarca, Tatarca, Acemce ve bu dillerin ilk beşi dışındakilerin toplamı kadar var olmuş olan “sair ve meçhul” diller ve dolayısıyla kültürler yok sayıldı. Kim bu dillerin ve kültürlerin varlığından; çeşitliliğinin güzelliğinden bahsetse Sevr’den bahsedermiş gibi bölücü ilan edildi. Vatan haini sayıldı. Oysa anayasa’da “Türkiye Cumhuriyeti’nin kültürel mirası Hitit’ten Roma’ya, Roma’dan Selçuklu’ya, Selçuklu’dan Osmanlı’ya ve Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne bir bütündür” der. Dahası bu toprakların kültürünü tartışırken, bu tanım bile yetersiz kalmaktadır. Oysa bön düşüncelere göre tarih 1071’den başlamaktadır. Henüz yeni kaybettiğimiz kültür tarihçimiz Metin And’ın deyimiyle “Sanırsınız Türkler Anadolu’ya gelip yerleştiklerinde Anadolu bomboştu, burada hiç kimse yaşamıyordu.”
Sonunda gittiler… Bittiler. Bize düşen onların matemini tutmak.
Garajistanbul üç yıldır yani kurulduğundan bugüne, bu mateme ev sahipliği yapıyor. Kadim Anadolu topraklarında varolmuş dillerin, dinlerin, kültürlerin yasını tutuyor. “Say say bitmez” kültürleri sayıyor sayıyor, dökümünü çıkarıyor. Katılımcılarını kendisiyle, eğitildikleri okullarıyla, izledikleri televizyonla yüzleştiriyor. Utandırıyor.
Yönetmenliğini Mustafa ve Övül Avkıran’ın yaptığı Ashura isimli oyun, her yıl olduğu gibi bu yıl da Muharrem ayında seyircisiyle buluşuyor. Bu gösteriyi bir tiyatro oyunu olarak nitelemekse çok hafif kaçıyor.
Bir taziye Ashura. Hani nasıl Avrupa’nın tragedyası varsa bizim de taziyemiz var diyor. -Ötekiler” için hazırlanmış bir taziye. İstatisiklerde “sair ve meçhul” olarak kaydedilen, rakamlara indirgenmiş canlar için garajistanbul, o günlerde bir ölü evi oluyor. Ölmüş olanın dostlarını bekliyor. Sizi de son ödevinize çağırıyor. Biraz erken gidin. Ölüyü yad edin. 12 ayrı Anadolu dilinde söylenen göç şarkılarıyla yapılan taziyeye eşlik edin. Bülbül sesli Sema’yı bu kez hüzünlü haliyle dinleyin, İhsan’ın içli, Harun’un tüyleri diken diken eden sesini dinleyin. Mustafa-Övül Avkıran’ların suskunluklarıyla anlattıkları hikayeyi içselleştirin. İkram edilen sıcak aşureyi boğazınız düğümlenerek tadın.
Yerine getirdiğiniz ödevinizden dolayı hafiflemiş olacaksınız.
Ashura; 17 – 26 Aralık tarihleri arasında her akşam saat 20:30’da. Garajistanbul’da.
2004 yılında 14. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali’nde ilk kez oynanan ashura, üç yıldır yurt dışında önemli festivallerde oynamış; seyirci ve eleştirmenler tarafından olağanüstü bir ilgi ile karşılanmıştır. Önümüzdeki yıl Avustralya’dan Kanada’ya davetler alan “ashura”, şimdi kendi mekanında seyircisiyle buluşuyor
Konsept ve Kurgu : Mustafa Avkıran
Yönetim: Mustafa Avkıran, Övül Avkıran
Müzik Tasarımı : İhsan Kılavuz, Sema
Müzik Düzenleme: İhsan Kılavuz, Kamil Erdem
Sahne – Kostüm Tasarımı: Ali Cem Köroğlu
Işık tasarımı: Yüksel Aymaz
Fotoğraf: Fethi İzan
Proje Asistanı: Şirin Aktemur Toprak
Oyuncular: Övül Avkıran, Mustafa Avkıran,
Şarkıcılar: Sema, İhsan Kılavuz, Harun Ateş
Perküsyon: Engin Yörükoğlu, Murat Bekin, Umut Pelit
Klarnet : Selim Sesler, Andreas Dormann , Cihangir Nuvasil,Kamucan Yalçın
Viyolonsel: Çağlayan Çetin
Kontrabas: Selahattin Yazıcıoğlu, Çelik Özgür Salıcı
Ortak yapımcılar: İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı, Züercher Theater Spektakel, Stadtschouwburg Amsterdam, Stadtschouwburg Utrecht, Rotterdamse Schouwburg
Comments