By 
Afrika orman filleri, Batı ve Orta Afrika‘nın yoğun yağmur ormanlarındaki ağaçların daha fazla karbon depolamasına yardımcı oluyor ve gezegenin en hayati ekosistemlerinden birini koruyor.
Ortalama üç metre boyundaki orman filleri, fidanların kabuğunu soyarken, ağaç köklerini kazarken veya yaprak ve meyveleri yerken yağmur ormanlarının yemyeşil bitki örtüsü arasında kargaşaya neden olsa da bu yıkım ormana zarar vermekten çok yarar sağlıyor.
BBC‘nin aktardığına göre, bilim insanları Kongo Havzası‘nda fillerin aktif olduğu ve ortadan kaybolduğu iki bölgede saha çalışması yaptı ve ağaç örtüsü ve ağaç yoğunluğundaki farklılıkları kaydetti. Daha sonra biyokütle, ağaç yüksekliği ve karbon stokları gibi ormanın dinamiklerini izleyen bir model oluşturdular. Model, orman fillerinin ormandaki gövde yoğunluğunu azalttığını, ancak ortalama ağaç çapını ve yer üstündeki toplam biyokütleyi artırdığını gösterdi. Bunun nedeni ise fillerin, ışık, su ve alan için daha büyük ağaçlarla rekabet eden 30 cm’den daha küçük ağaçlarda otlaması ve onları çiğnemesi. Filler, rekabeti ortadan kaldırarak, daha büyük ağaçlarını gelişmesine yol açtı.
Afrika orman filleri, karbon stoklarını artırma ve hayati besinleri etrafa yayma yetenekleri nedeniyle “ormanın mega bahçıvanları” olarak biliniyor. 2019’da yapılan bir araştırma, filin yıkıcı davranışlarının, Orta Afrika yağmur ormanlarında depolanan toplam karbon miktarını artırmaya yardımcı olduğunu buldu. Her bir orman fili, bir yıl boyunca 2 bin 47 benzinli araba kullanmaktan kaynaklanan karbon emisyonuna eşdeğer karbon artışı sağlayabilir.
Çalışmanın yazarlarından, Fransa‘da İklim ve Çevre Bilimleri Laboratuvarı‘nda araştırmacı olan Fabio Berzaghi, sonuç olarak, fillerin bu davranış kalıbı sayesinde, gövdelerinde daha fazla karbon depolayan dev ağaçların büyümesini desteklediğini söylüyor. Fillerin yemeyi tercih ettiği daha küçük ağaçlar, daha hızlı büyüme oranı ve daha yüksek ölüm oranıyla bağlantılı olan daha düşük odun yoğunluğuna sahip. “Onları orman yöneticileri olarak düşünebilirsiniz” diyor Berzaghi: “Bir ‘kilit taşı gibi, yani yaşam alanlarının biyolojik çeşitliliğini korumada hayati bir rol oynuyorlar.”
Araştırmaya göre, orman fillerinin neslinin tükenmesi, Orta Afrika yağmur ormanlarında toplamda 3 milyar ton olmak üzere dünyanın karbon deposunun yüzde 7’sinin kaybına neden olacak. Bu, bir yıl boyunca 2 milyardan fazla benzinli otomobilin ürettiği miktara eşdeğer. Berzaghi, çalışmanın orman fillerinin hayatta kalmasının, dünyanın en büyük ikinci yağmur ormanı olan Kongo Havzası’nı büyük bir karbon havzası olarak korumak için kritik olduğunu gösterdiğini söylüyor.
Nesilleri tehlike altında
Afrika orman fillerinin nesli, çok yüksek risk altında olarak tanımlanıyor. Kaçak avlanma ve ormansızlaşma nedeniyle nüfusları hızla azaldı. 1970’lerde, Afrika’da bilinen 1.2 milyon fil, kaçak avcılar ve habitat kaybı nedeniyle yok olmanın eşiğine sürüklendi. 2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre sayıları artık sadece 100 bin civarında.
Doğal Hayatı Koruma Vakfı’nın (WWF) Afrika orman filleri koordinatörü Thomas Breuer şunları söylüyor:
“Son yirmi yılda çok sayıda orman filini kaybettik. Orman filleri [savana fillerinden] çok daha yavaş bir üreme düzenine sahiptir ve bu nedenle popülasyonların artması çok daha uzun sürer. Davranışları kaçak avlanma nedeniyle bozuldu. Birçoğunun annesi yok ve normalde anneden miras aldıkları bireysel hareket kalıplarını öğrenemiyor.”
İskoçya‘daki Stirling Üniversitesi’nden Emma Bush‘un 2020’de yaptığı bir araştırmaya göre de iklim değişikliği aynı zamanda Afrika yağmur ormanlarındaki ağaçların meyve vermesini azalttığı için fillerin beslenme düzeni de kötü etkileniyor.
Comments