By Ne yazık ki, ortak kullanılan alanların temizlenmesi ve kokuların giderilmesi için kullanılan ürünlerden kaynaklanan kimyasal kalıntılar, çoğu zaman, tam da en fazla koruma altında olması gereken insanlarda kazara zehirlenmelere neden olurlar. Bazı zehirli kimyasallar yıllarca insan vücudunda birikir, dolayısıyla da sağlık sorunlarına neden olduğu nadiren fark edilir. Hastalar bazen farklı kanser türlerine ya da “kronik yorgunluk sendromu” gibi bir yeni çağ hastalığına yakalanabilirler. Elbette daha popüler “genetik bozukluklar” da göz ardı edilmemelidir.
Bağışıklık sisteminizin neden zayıf düştüğünü, neden kendinizi hep yorgun hissettiğinizi ve ailenizin tüm bu gizemli hastalıkları ve “genetik” rahatsızlıkları niye taşıdığını bilmek ister misiniz? Bu sorunun cevabını temizlik ürünlerinde, ilaç dolabında, çamaşır yıkama ürünlerinde, gıdalarda, şehir şebeke suyunda ve bazı “faydalı” ürünlerde (soya, kanola, margarin gibi…) veya hava temizleyicilerinde bulabilirsiniz. Günümüzde klorox mendillerden el dezenfektanlarına ve oda parfümlerine kadar kontrolsüz biçimde satılan zehirli ürünlerden oluşan bitmek bilmeyen bir yaylım ateşi altında yaşıyoruz. Üstelik bu ürünlerin neden olduğu uzun vadeli sağlık sorunları, herhangi bir enfeksiyon hastalığını veya başka rahatsızlıkları kat be kat kötüleştirebilir.
Denetim yok!
Genellikle bu ürünlerin satış mağazalarının raflarına gelmeden önce titiz güvenlik testlerinden geçtiği varsayılır, ancak bu doğru değildir. Temizlik endüstrisi kendi kendini düzenleyen bir yönetmeliğe sahiptir ve bunun anlamı denetimsizliktir. Kimyasal maddeler üreten firmalar, oda parfümlerini veya temizleme mendillerini piyasaya vermeden önce yetkili bir kurumun iznine ihtiyaç duymazlar. FDA’nın (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) bir kimya laboratuvarını sözde antibakteriyel olan ürünlerinin içinde yaşayan bakteriler konusunda uyarması aylar alabilir. Örneğin bu durumdaki bir el dezenfektanı, nihayetinde gönüllü olarak piyasadan toplandı, ancak durum her iki örgütün bir halkla ilişkiler sorunu yaşamasının ardından oldu. Bu gönüllü olarak ürünü piyasadan toplama işlemi sektörde en yaygın olan şeydir ve “gönüllü” terimi FDA’nın suçlu şirkete karşı herhangi bir resmi işlem yapmayacağı anlamına gelir. “Gönüllü piyasadan toplama” ifadesi, gıda ve ilaç endüstrilerinde ciddi bir sorunu da içinde barındırmaktadır.
Oda spreylerinin/parfümlerinin, çoğu ürünün aksine denetim mekanizmaları alanının dışında olduğu düşünülmektedir. Kaliforniya Eyaleti, (yetkisi dahilindeki yönetmelik uyarınca) kansere veya üreme zararına neden olduğu bilinen bileşenlerin etiketlenmesini şart koşar, fakat bu endüstrinin gördüğü denetimin tümü bundan ibarettir. Yaygın kimyasal ürünlerin artan miktarlarda sağlık sorunlarına yol açtığı çalışmalarda gösterilmiştir ve gerçekte uzun vadeli olarak ne gibi problemler oluştuğunu test etmek mümkün değildir.
Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi, günümüzde güvenlik testinden geçmediğini keşfettikleri oda spreylerinin etkilerini inceledi. Sonuçlar rahatsız ediciydi, çünkü çocuklar için özellikle zararlı olduğu bilinen kandaki fitalat (sert plastiği yumuşatan kimyasal maddelerdir ve kanserojen olarak bilinirler) düzeyinin yüksek düzeyde olduğunu ortaya çıkardı. Bu kimyasallar “tamamen doğal” ve “kokusuz” olduğu iddia edilen spreylerde bile mevcuttu. Ayrıca fitalatlar herhangi bir ürünün içerdiği listelenen maddeler arasında yer almıyordu
“Fitalatlar, hormonları bozan, özellikle küçük çocuklar ve doğmamış bebekler için tehlikeli olabilecek kimyasal maddelerdir. Fitalatlara maruz kalmak, testesteron seviyelerini etkileyebilir ve genetik bozukluklar ve azalmış sperm üretimi de dahil olmak üzere üreme anormalliklerine neden olabilir. Kaliforniya Eyaleti, hava temizleyici ürünlerinde bulunan beş tip fitalatın ‘doğum kusurlarına veya üreme zararına neden olduğuna dikkat çekmektedir’. ”
Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi
Böcek ilaçları oda spreylerinde…
1,4-Diklorobenzen, Amerikalıların % 96’sının kanında bulunabilen bir kimyasaldır. Akciğer hasarıyla bağlantılıdır, bilinen bir kanserojendir ve EPA tescilli bir böcek ilacıdır. Çalışmalar bu maddenin astım oranlarını artırdığını ortaya çıkardı. Bu madde oda kokularının, tuvalet kokusu gidericilerin ve naftalin toplarının çoğunda bulunur. Burundaki reseptörlere etki ederek ve böylece koku hissini ortadan kaldırarak çalışırlar. İşte yeni nesil hava spreyleri havayı bu şekilde ‘tazelemekte’dir. Bunlar çok iyi bilinen bir firmanın yine çok meşhur bir markası ile Amerikan pazarına sunulmuştur. (Türkiye pazarında da aynı durum ve marka söz konusu. (ç.n.)) Bu markanın başarısından esinlenen yeni oda parfümleri, müşterilerinin koku alma duygusunu yok etmek için tamamen kimyasal savaş teknikleri kullanmaya başladılar. Yani bu “havanın tazelenmesi” denen illüzyon koku kaybından başka bir şey değildir. Kullanıcı bu spreyleri püskürttükten sonra yaklaşık bir dakika kadar spreyin kokusunu alır, ancak ondan sonra burun artık diğer kokuları duymamaya başlar. Bu, kokuya normal bir uyum değildir, diğer dört duyunun biri kaybedildiğinde ne oluyorsa aynısıdır. Süreç, parlak bir ışığın rahatsızlık vericiliğinden kaçmak için, hem zehirli hem de kanserojen olduğu bilinirken bir kimyasal körleştirici ajan kullanmakla eşdeğerdir. Kimyasal, geçici olduğu iddia edilse de, burun mukozasına kasıtlı olarak zarar verir. Bununla birlikte, şimdiye kadar kronik maruz kalmanın etkilerini test etmek için uzun süreli çalışmalar yapılmamıştır. Solunan herhangi bir şeyin akciğerler yoluyla hemen hemen değişmeden kan dolaşımı içine emildiğini hatırlamak önemlidir.
Diklorobenzen, pek çok durumda, çok sayıda ev kuşunun oda spreyi kullanıldıktan sonra ölümünün doğrudan sebebidir. Bahsi geçen üretici şirket internetteki kuş ölümleriyle ilgili yüzlerce yazı nedeniyle kendi iç araştırmalarını finanse etmiş ve (sürpriz olmayacağı gibi) evcil kuşlarla veya insanlarla ilgili herhangi bir sağlık sorunu bulunmadığı sonucuna varmıştır.
Diklorobenzen, kötü şöhretli böcek ilacı DDT’yi ve kuzenleri olan DDE ve DDD’yi üretmek için kullanılan ana maddedir. Klor tek başına birçok başka madde ile reaksiyona girdiğinde DDT ve DDT benzeri bileşikler oluşturma eğilimi gösterir. Bu tür klor bileşikleri BPA’ya benzer şekilde hormonları yok ederek tüm vücutta endokrin sistemi bozmaktadır, ama çok daha güçlü bir şekilde. Bazen bunlara maruz kalmak hiçbir zaman tamamen geçmeyen korkunç sağlık sorunlarıyla sonuçlanır. Okuyucuların, çoğu hava spreyi markasını kullandıklarında aslında az miktarda da DDT solumakta olduklarının farkına varmalarını sağlamak, durumun bir perspektife kavuşturulmasına yardımcı olabilir. Maddeyi solumak, aynı miktarı ağız yolu ile almak kadar tehlikelidir.
“Pek çok klorlu hidrokarbonda olduğu gibi DDT ile ilişkili problemler bu maddelerin insanların yağ hücrelerinde, besi hayvanlarında su ürünleri ve yaban hayatta birikmesi ile ilgilidir. Biyolojik birikime neden olan bu ikinci fenomen ciddi yan etkilere neden olur ve birçok yaban hayvanında ve bitkilerde etkileri devam eder. (…)
[DDT yasağının] uygulanmasından bu yana, böcek ilacı artıklarının kalıntıları daha önce kullanıldıkları birçok bölgede belirgin bir şekilde azalmıştır. Ancak DDT, DDD ve DDE çevrede çok uzun süredir kalmaya devam ediyor. DDT, DDD ve DDE kalıntıları hâlâ Amerika Birleşik Devletleri’nin birçok bölgesinde bulunabilir “… [80 yıl sonra]
ABD Balık ve Yaban Hayatı Servisi
Oda spreyleri ve hava temizleyiciler astım nedeni
Yapay kokular ile ilgili meseleler yıllardadır gündemde ve bu durum birçok şirketin kokusuz seçenekleri piyasaya çıkarmalarına da yol açmıştır. Bazı kokular kan akışında, kan basıncında, ruh halinde değişikliklere ve migren tipi baş ağrısının tetiklenmesine neden olur. Astımların yüzde 72’sinde bu kokuların astım ataklarını tetiklediği gösterilmiş ve ayrıca astımın ilk ortaya çıkışı için bir sebep olarak da gösterilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki astım sıklığı 1980’den beri ikiye katlanmıştır ve hava spreyi kullananların oranı da 2003’ten bu yana iki katına çıkmıştır. Pek çok sentetik kokular solunum yolu irritanı (tahriş edici) olarak bilinmektedir; bu da akciğerlerde iltihaplanmaya ve mukus üretiminde artışa yol açmaktadır. Bu da diğer kimyasallarla, alerjenlerle ve enfeksiyonlarla karşılaştırıldığında daha büyük bir aşırı duyarlanma demektir. Sentetik kokuların yüzde 95’i petrolden elde edilir. Bunlara benzen ve aldehitler dahildir ve kanserlere, üreme işlevleri üzerine etkilerine ve merkezi sinir sistemi ile ilgili sorunlara neden olduğu bilinen maddelerdir. Sinir sistemi üzerindeki bu etkiler artmış Alzheimer hastalığı, Multipl Skleroz, Parkinson hastalığı ve belki daha başka sorunlar ile sonuçlanır. Kimyasal Maddelere Maruziyet: Düşük Düzeyler ve Yüksek Kazançlar başlıklı 1991 tarihli bir çalışma, denenen ürünler arasında parfümlerin etkilerini test etti. Astımlılar 10 dakika boyunca kolonyaya maruz bırakıldığında, akciğer fonksiyonları % 58 oranında bozulmuştu. Gözlemledikleri 60 astım hastasından kokulara maruz kalan 57’si, solunum yolu semptomlarından yakınmıştır.
Oda spreyi dumanında bulunan fitalatlar, genellikle PVC plastiklerin üretiminde de kullanılır. Fitalat içeren tüm oda spreylerinin etiketinde bu maddelerin varlığını belirten herhangi bir uyarı bulunmamaktadır. Fitalatlar ayrıca “kokusuz” ve “doğal” olarak etiketlenmiş hava temizleyicilerinde de bulunur. Evlerde hava spreyi kullanan tüketicilere, bu kimyasalları tamamen elimine edemeyecekleri göz önüne alarak mümkün olduğunca havalandırma sistemlerini kullanmalarını öneriyoruz. Çevre Çalışma Grubuna göre, fitalatlar karaciğer kanserine sebep olur, ancak bu resmi kontrol kurumları tarafından resmen kabul edilmemiştir.
Oda spreylerinden çıkan kimyasallar (ve diğer zehirli ürünler) yağ dokularında zamanla birikir; bu nedenle vücut içinde zaman içinde çeşitli tehlikeler yaratır. Yağ içerisindeki toksinlerin varlığı kilo vermeyi zorlaştırabilir. İnsan vücudu, çok toksik olan bazı malzemeleri depolamak için yağ kullandığından, yağın parçalanması, bu toksinlerin salınması anlamına gelir; bu nedenle, bir vücut kendini savunma için yağ kaybına direnmek zorundadır. Bu nedenle, yağ bazen bir bağışıklık sisteminin bir tehlikeye tam olarak tepki vermesinin bir sonucudur.
Er ya da geç, toplum, eski moda temizlik, yemek pişirme ve evlerimizi hoş kokulu tutma yöntemlerine geri dönmek zorunda kalacaktır. Bu yapışmayan tava, oda spreyi ve el dezenfektanlarını da de içerecektir. Bazı işleri kolaylaştırabilecekleri halde onlardan kaçınmak aileniz için uzun ve sağlıklı bir yaşam sağlamak için önemli bir adımdır. En çok risk altına girenler çocuklar olduğu için, okurların kendilerini koruyamayan bu yaş grubunun zehirli maddelerle karşılaşma olasılığını en aza indirmek için hava spreylerinden kaçınacaklarını umuyoruz.
Kaynak: Health Wyze Report, 2009
Yazan: Sarah C. Corriher
Yeşil Gazete için çeviren: Dr. Kahraman Şahin
Yazının orijinali için TIKLAYIN
Comments