EnerjiManşet

Küresel kömür balonu: Elektrik santrallerinin maliyeti 1 trilyon doları bulacak

0

Zachary Davies Boren tarafından Energy Desk‘te yayımlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Melda Ciner Düz‘ün çevirisiyle sunuyoruz.

***

Yeni yayımlanan bir rapora göre dünya, 1500 elektrik santraline eşdeğer yeni kömür kapasitesi için yaklaşık 1 trilyon dolar harcamaya hazırlanıyor.

Günümüzde yalnızca yarı zamanlıdan daha az sıklıkta çalışan Çin’deki elektrik santralleri ile birlikte, santral kullanımının azalmasına rağmen, boru hattında 1424 GW(338’i yapım, 1086’sı planlama aşamasında) devreye girebilir.

MELBOURNE, AUSTRALIA - MARCH 21: A view of the Hazelwood Power Station across the cooling pondage at sunrise on March 21, 2012 in Melbourne, Australia. The brown coal fueled power station, located in Latrobe Valley is the oldest in Victoria and provides the state nearly 25% of its energy. In 2005 Hazelwood was labeled Australia's least carbon efficient power station by WWF Australia and continues to be a target of issue of environmentalist groups. (Photo by Hamish Blair/Getty Images)

MELBOURNE, AUSTRALIA – MARCH 21: A view of the Hazelwood Power Station across the cooling pondage at sunrise on March 21, 2012 in Melbourne, Australia. The brown coal fueled power station, located in Latrobe Valley is the oldest in Victoria and provides the state nearly 25% of its energy. In 2005 Hazelwood was labeled Australia’s least carbon efficient power station by WWF Australia and continues to be a target of issue of environmentalist groups. (Photo by Hamish Blair/Getty Images)

Şimdiye kadar içinde bulunduğumuz yüzyılda kömür kullanımı artışında aslan payını elinde tutan Çin, 15 bölgesinde planlanmış kömür projesinde frene basarak ve yeni kömür madenleri üzerine üç senelik bir ertelemeye giderek, ciddi boyuta ulaşan kapasite aşımı sorununu ele almak üzere adım atıyor.

Greenpeace, Sierra Club ve Coal Swarm işbirliği ile hazırlanan Boom and Bust raporu başta büyük Asya ekonomileri olmak üzere dünyanın daha çok kömür arayışında kendisini nasıl finansal zorluklara hazırladığını detaylandırıyor.

Küresel manzara

Dünya çapında tüketimde rekor kıran düşüşe tanık olan kömür için 2015 yılı epey kötü geçti: kötü durumdaki fosil yakıt ekonomisi, artan yenilenebilir enerji alımı, yavaşlayan küresel enerji talebi ve Çin’in hava kirliliği üzerine sıkı önlem almasıyla birlikte kömür için adeta “kusursuz bir fırtına”dan bahsedebiliriz.

Ancak düşen kömür tüketimine rağmen, dünya genelinde kömürdeki 84 GW’lık kapasite artışı bir önceki sene eklenenin %25 fazlasını temsil ediyor.

2010 yılından bu yana %90’ı Çin ve Hindistan’ın sektöre para akıttığı Asya’da olmak üzere dünyada 473GW değerinde kömür kapasitesi kuruldu.

Bu rakam şu an boru hattında bulunan (farklı planlama ve inşa aşamalarındaki) 1424GW’ın  yanında gölgede kalıyor. Bu, raporun 981 milyar dolara mal olacağını öngördüğü devasa bir miktar.

Bu miktar, tüm önerilen kömür santrallerinin kabul göreceğini varsaymayıp onun yerine bölgesel uygulama oranlarına dayanıyor.

Beklenildiği gibi, kömüre dayanan sermaye harcamalarının büyük kısmının (%87’sinin) Asya’da yapılması bekleniyor.

Bu paranın diğer daha temiz enerji türleri için neler yapabileceğini bir düşünün. Enerjiye erişimi olmayan 1.2 milyar insana enerji sağlamayı öngören Uluslararası Enerji Kurumunu(IEA) fonlayabilir ve güneş ile rüzgar enerjisinin payını küresel çapta %39 oranında arttırabilir.

Gözler Çin’de

Tüm gözler küresel enerji sahnesine çevrilmişken, bu kömür balonu Çin’de şişip Çin’de sönüyor.

Rapora göre Çin’de 2015’te %3.7 ve 2014’te %2.9 olmak üzere ilk defa arka arkaya iki yıl kömür kullanımı düşmüş durumda.

Çin'in kömür tüketimi. Görsel: Energy Desk

Çin’in kömür tüketimi. Görsel: Energy Desk

Çin yeni kömür santralleri inşa etmek konusunda çok hevesli davranıp fazla kapasite gibi bir sorunla karşı karşıya kaldı.

Kömür elektrik santralleri şu an zamanın yalnızca %49’unda aktifler. Bu, 1969 yılından itibaren en düşük çalışma süresi olup bu sene %46’nın altına düşmesi bekleniyor.

Hükümet, bir yandan yetkilerini arttırdığı bölge yetkililerinin geçtiğimiz yıl rekor sayıda kömür santralini onaylaması bir yandan da 15 bölgesine yeni santral inşaatlarını durdurmasını salık vererek fazla kapasite sorununu ele alan Pekin örneği ile çift kişilikli davranıyor.

Hindistan’ı unutmayalım

Dünyanın diğer büyük kömür ülkesi Hindistan’da ise tüketim hala büyüyor.

Ancak yine de geçtiğimiz senenin 2006’dan bu yana yıllık kurulumların düştüğü ilk sene olması ve bu sene daha büyük bir düşüş yaşanmasının muhtemel olmasıyla durum o kadar karamsar değil.

Hindistan’ın kullanılmayan 11GW değerinde bir kömür kapasitesi bulunuyor ve bir yandan da kuraklık kömür santrallerinin kapanmasına sebep oluyor.

Bir de buna Hindistan’da yeni kömür santrallerinden bile daha ucuz duruma gelen rekor seviyede düşük güneş maliyetini de eklersek, gelecek, kömür savaş alanında çok da parlak gözükmüyor.

Çin’in  kömür konusunda yön değiştirmesinin en büyük sebebi ülkenin hava kalitesi üzerinde yarattığı büyük etkiden kaynaklanıyordu.

Bu kirlilik sorunu Hindistan’da da ortaya çıktı ve hükümet her ne kadar hızlı davranamasa da bu durum değişebilir.

Boom or Bust raporuna göre kömür kirliliği şu an yılda yaklaşık 800.000 erken ölüme yol açıyor ve yapım aşamasındaki yeni santral sayısı bu rakama 130.000 daha ölüm ekleyecek gibi gözüküyor.

Avrupa, ABD ve geriye kalanlar

Bu sırada, Avrupa ve ABD’de rekor seviyelerde olmak üzere, batıda da kömür santralleri adım adım devreden çıkarılıyor.

Bununla birlikte, dünya çapında kapatılan kömür santralleri kurulan kömür santral kapasitesinin yalnızca beşte birine denk geliyor.

Ayrıca bu ülkeler küresel ortalamaya göre kişi başına çok daha yoğun CO2 üretiyorlar.

Şişmeye devam eden kömür balonu ölçeğini daha da iyi anlamak için, yalnızca iklim değişikliği senaryolarına bakmak yeterli.

Artık kömür santrali inşa edilmese bile, mevcut olanların salımları bilim insanlarının küresel ısınmayı 2°C ile sınırlandıracağını belirttiği miktarın  %150 üstünde olacak.

 

Haberin İngilizce Orijinali

Yazı: Zachary Davies Boren

Yeşil Gazete için çeviri: Melda Ciner Düz

(Yeşil Gazete, Energy Desk)

 

More in Enerji

You may also like

Comments

Comments are closed.