By Amelia Urry tarafından Grist‘te yayınlanan yazıyı Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Merve Ayparlar‘ın çevirisiyle paylaşıyoruz.
***
Yağmur ormanları deyince muhtemelen aklınıza ilk gelen şey kuraklık değil. Ama olmalı. Çünkü bu ikisi hem düşündüğümüzden çok daha ilişkili, hem de – Nature’ dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre – tropikal yağmur ormanları kuraklık zamanlarında ilk önce en heybetli ağaçlarını kaybediyor.
İklim değişikliğinin ormanları git gide azalttığını zaten biliyorduk. Kuraklık da bunun bir parçası: Gezegen ısındıkça, iklim düzeni değiştikçe, kuraklığın uzatmalı olarak hem daha sık, hem de yeni yerlerde meydana geleceği öngörülüyordu.
Bu kurak dönem ağaçlar için gerekli suyu tüketmeye başladığında, en büyük ve geniş ağaçlar birer birer ölmeye başladı. Bir süre, kimse bunun neden olduğundan emin olamadı. Metabolizmaya dair bir sebep olabilirdi – su eksikliği ağacın oksijen ve güneş ışığını büyümesi için ihtiyacı olan karbonhidratlara çevirme yetisini kapatıyor, ağaçlar esasen açlıktan ölüyor olabilirdi.
Yeni yayınlanan bir araştırmaya göre, Edinburgh Üniversitesi’nden bilim adamları 13 yıl boyunca Brezilya Amazon’unda süregelen kuraklık altındaki ağaçları incelediler ve bunun altında başka bir şey olduğunun farkına vardılar. Aç kalmak şöyle dursun, ağaçlar normal bir şekilde büyümelerine devam ediyorlardı, ta ki bir anda öldükleri ana kadar.
Peki bu dev yaratıklara ne oluyordu? Görünüşe göre ormanın bu en heybetli ağaçları, aynı zamanda sistematik bozulmalara karşı en hassas ve savunmasız olanlarıydı. Ağacın kökünden doruklarına su tasıyan xylem adı verilen minik hücreli kanallar, ağacın özündeki hava kabarcıkları tarafından tıkanıyor, bu küçük tıkanmalar da dolaşım sistemini boğarak çoğu zaman ağacın ölümüne sebep oluyordu.
Yazının İngilizce Orijinali
Yazı: Amelia Urry
Yeşil Gazete için Çeviri: Merve Ayparlar
(Yeşil Gazete, Grist)
Comments