By Aslında “upcyle” kelimesini daha çok seviyorum ama madem yazıyı Türkçe yazıyoruz Türkçe’de kullanılan terimi kullanalım. Son yıllarda çokça revaçta olan bu akım için şahsen ben İngilizce’de hangi terimi kullanacağımı da bilmiyordum birkaç yıl önce. Bir AB projesi yapıyorduk çevre ile ilgili ve ileri dönüşüm atölyemiz vardı. Katılımcılara İngilizce anlatırken ne diyeceğimizi düşünmüştük. Sonra atölyeyi yapacak arkadaşım BM Çevre ofisinden birilerine sormuştu da öyle öğrenmiştik. Gerçi Türkçe’de ileri dönüşüm dendiğini nasıl ve kimden öğrendik onu da anımsamıyorum.
Ama benim yazıyı yazma amacıma gelir isek geri dönüşüm ve ileri dönüşüm farklı kavramlar ve kesinlikle aynı şey değil! Dedim ya son zamanlarda pek revaçta ve sosyal medyada sıkça paylaşılan örnekler görüyorum ben ama hep geri dönüşüm başlığı altında paylaşıyorlar. Ben de ısrarla her birine bunun ileri dönüşüm olduğunu geri dönüşümün başka bir şey olduğunu söylüyorum. Tabi bunu gören Yeşil Gazete editörü arkadaşım Alper hiçbir fırsatı kaçırmadığı gibi bunu da kaçırmayıp o zaman neden Yeşil Gazete’ye bir yazı yazmıyorsun diye olaya atladı.
Hem Yeşil Gazete’ye bir şeyler yazıyor olmak beni çok mutlu ediyor hem de kendimi bu alanda yeni hissediyorum ve o da bir burukluk veriyor bana. Yeni değilimdir ya da belki de şu an etrafımda olan Yeşiller kadar iyi değilim diyelim. Çok uzun zamandır bu konulara ilgim olmasına rağmen yok gençlik alanı, yok insan hakları yok Romanlar derken ekolojiye dair yeterince okuyup araştırmamışım öyle diyelim. Neyse hiçbir zaman geç değildir diyerek konumuza dönüyorum.
Geri Dönüşüm (Recycle)
Çok basit ve anlaşılır bir şekilde anlatacak olur isek geri dönüşüm kullanılmış kağıdın biriktirilip yeniden kağıda, kullanılmış plastiğin toplanıp yeniden plastiğe, kullanılmış camların yeniden cama dönüştürüldüğü bir süreç. Tabii bu sadece kağıt, cam ve plastik için geçerli değil, metal ve teneke kutular ve başka materyaller için de geçerli bu.
İleri Dönüşüm (Upcycle)
İleri dönüşüm ise işlevini yitirdiğini düşündüğümüz bir eşyayı çöpe atmak yerine başka bir amaçla yeniden kullanıma kavuşturmak. Böyle yazınca çok anlaşılır gelmeyebilir fakat örneklerle daha anlaşılır olacaktır. Şöyle ki yıllardır babaannelerimizin anneannelerimizin yaptığı gibi mesela bir yoğurt kabını saksıya çevirmek ya da Vita yağ tenekesine bir şeyler ekmek. Ben de mesela su şişelerini saksıya çeviriyorum hatta daha güzel görünsünler diye atölyedeki artık kargılarla etrafını bile çevirdim. Bakınız,
Ton balığı kutularından da mumluk yapmıştım,
Bugüne kadar çevre ve sürdürülebilirlik ile ilgili iki tane gençlik projesi yaptım AB destekli, ikisinde de katılımcılarımız çok güzel şeyler yaptılar ileri dönüşüm örneği olarak. İlkinde İzmir’de proje boyunca işimize yarayabilecek tüm malzemeleri toplamıştık ve projenin sonlarına doğru bir gün boyunca o topladığımız şeylerle yeni bir şeyler üretmeye çalışmıştık.
İkincisi ise Tekirdağ’da olmuştu. Bu sefer de projeyi yaptığımız kasabada eşya avına çıktık, sokakları gezip etraftan işimize yarar bir şeyler toplamıştık. ben de bu aşağıda gördüğünüz kapıyı buldum boş bir arsada. Öncesi sonrası şeklinde paylaşıyorum burada.
İnsanbeşer olarak dünyayı son günlerine getirdiğimiz şu zamanlarda azıcık da olsak aman daha az tüketelim, geri dönüştürelim, ileri dönüştürelim, paylaşalım, çevreye verdiğimiz zararı azaltalım. Ekelim biçelim, kimyasallardan uzak duralım, kırsala dönelim diyen insanlar var hala… Ben de onlardan biri olmaya çalışıyorum işte naçizane…
Büşra Güder
Comments