By Wee Kean Fong ve Ryan Schleeter tarafından World Resources Institute’da yayınlanan haberi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Zeynep Ersoy’un çevirisiyle sunuyoruz.
* * *
Rio de Janeiro, planlamasının içine sürdürülebilirliği katan dünyanın en önde gelen şehirlerden biri. 2011 yılında Belediye Başkanı Eduardo Paes, iddialı bir iklim değişikliği yasasını yürürlüğe koydu ve 2020 yılına kadar emisyonların yüzde 20’sini önlemek için bir hedef belirledi. Sadece bir sorun vardı: ne şehirden ne kadar sera gazı emisyonu yapıldığı, ne de emisyonların nereden gelindiği biliniyordu.
Rio yetkilileri, 2005 emisyonlarının envanterini tutmayı denediler, ama şehir düzeyinde bunun nasıl yapılacağına dair hiçbir uluslararası standart yoktu. Sonuç, diğer şehirlerin emisyonlarının hesaplanma yöntemiyle tutarsızdı ve eksikti. WRI desteği ile Rio; Toplum Ölçekli Sera Gazı Emisyonları Envanteri Küresel Protokolü’nün (GPC) erken taslağına başvurdu. Bu standardı kullanarak, şehir sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 19 olarak ulaşım ve atığın tüm salınımın en büyük kısmını oluşturduğu ve bu sektörlerde emisyon azaltımını hedeflemenin yüzde 20 hedefine yardımcı olacağını anladı.
Şehir Emisyonları Ölçme ve Yönetme için Yeni Bir Standart
Rio de Janeiro Toplum Ölçekli Sera Gazı Emisyonları Envanteri Küresel Protokolü’nün (GPC) deneme çalışmasını yaptı. Fotoğraf: Rodrigo Soldon/Flickr
8 Aralık tarihinde WRI, C40 Şehirler İklim Liderlik Grubu ve ICLEI (Sürdürülebilirlik için Yerel Yönetimler), Rio da dâhil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki şehirlerdeki uygulama örneklerini içeren ve üç yıl içinde geliştirilen GPC’nin son sürümü başlatıldı. Bu şehir düzeyinde emisyon ölçümü için kabul görmüş ilk uluslararası standart. Bu standart sayesinde şehirler emisyonun kaynağını belirleyebilir, güvenilir ve ulaşılabilir azaltma hedefleri belirleyebilir ve ilerlemeyi sürekli izleyebilirler.
Şehirler olmadan İklim Değişikliği ile Olan Mücadeleyi Kazanamayız
Konu iklim değişikliğine karşı mücadeleye gelince, şehirler cephede en ön safta. Şehirler sorunun büyük kaynağını oluşturuyor: dünya nüfusunun yaklaşık yarısı kentsel alanlarda yaşıyor ve şehirler dünyada enerji ile bağlantılı karbondioksit emisyonunun yüzde 70’ini üretiyor. Gelişmekte olan şehirler daha şimdiden kendi emisyon seviyeleri ile gelişmiş şehirleri yakalamış durumda. Örneğin Pekin, Şanghay ve Tianjin gibi Çin şehirlerinin, büyük Avrupa ve Kuzey Amerika şehirlerine benzer kişi başına düşen emisyon düzeyleri var. Ayrıca kentsel alanların çevresel etkisi büyümek üzere. Önümüzdeki 20 yıl içinde şehirlerin 1,4 milyar insanı ve trilyonlarca dolarlık yatırımı çekmesi bekleniyor.
Ancak şehirler de harekete geçmeye başladı. Rio, GPC uygulaması gerçekleşen 35 pilot kentten biri, ve GPC standardını kullanan şehirlerin sayısı şu anda 100’den fazla. Bu şehirler sera gazı emisyonlarının yaklaşık 1,1 gigatonunu temsil ediyor ve 170 milyon insana ev sahipliği yapıyor ki bu miktarlar Brezilya’nın tüm emisyonu ve nüfusu ile karşılaştırılabilir düzeyde. C40, ICLEI ve Sürdürülebilir Şehirler için WRI Ross Merkezi ağlarından yararlanan ve GPC kullanan şehir sayısının önümüzdeki yıllarda artması bekleniyor.
Şehir liderlerinin, iddialı emisyon indirim hedefleri belirleme ve kamuya GPC kullanarak performanslarını açıklama taahhütleri Belediye Başkanları Girişimi tarafından Eylül BM İklim Zirvesi’nde açıklandı.
Rio’ya geri dönersek…
Rio’ya gelince, şehrin liderleri 2011 yılında kentin emisyonlarının kaynağını belirlediklerinden beri dinlenmiş değil. Yetkililer doğrudan iki ana emisyon kaynağını hedefleyen bir iklim eylem planı başlattı. Ulaşımdan kaynaklanan emisyonları frenlemek ve özel araçlara artan bağımlılığı sınırlamak için şehir 2016 yılına kadar hızlı otobüs toplu taşıma(BRT) ağına üç ek hat ekleyerek toplam BRT ağını 150 kilometreye çıkarmayı amaçlıyor. Biyodizel kullanımını genişletme ve yakıt verimliliğini artırma çabaları ile birlikte, bu önlemlerin 2020’ye kadar ulaşımdan kaynaklanan emisyonların yüzde 30’a kadar azaltılması ile eyalet çapındaki hedefe ulaşmaya yardımcı olması bekleniyor. Şehir aynı zamanda atık yönetim sistemini elden geçirdi ve dünyanın en büyük açık hava depolama alanlarından olan Jardim Gramacho’yu kapattı. Tek başına bu hareketin yılda 1.400 ton sera gazı emisyonu azalmasına neden olması bekleniyor.
Şehir ilerleme kaydediyor, ama yine de yapılması gereken çok şey var. Geçen yıl, bir GPC pilot testi ile birlikte Rio, 2012 sera gazı envanterini tamamladı. Envantere göre şehir şimdiye kadar 378.000 ton emisyonu önledi, fakat 2012 hedefi olan 929.000 tonu yakalayamadı. Ve Rio’da toplu taşımanın yaygınlaştırılmasına rağmen, otomobil kullanımı hala yükselişte. Brezilyalıların yüzde 47’si bir araba sahibi olmanın hayati olduğuna inanıyor.
Yine de koyduğu hedefe ulaşmak için doğru envanter ve karşılaştırmalı değerlendirme yöntemlerini kullanan şehir artık uzun vadeli iklim hedefleri ve düşük karbonlu gelecek için daha iddialı, odaklanmış eylemler gerçekleştirebilir. Ulusal liderler iklim değişikliği konusunda tartışırken, konuşmalarını ilerletmek ve eyleme geçmek için Rio gibi şehirlere ve GPC gibi araçlara bakabilirler.
Haberin İngilizce Orjinali
Haber: Wee Kean Fong ve Ryan Schleeter
Yeşil Gazete için çeviren: Zeynep Ersoy
(Yeşil Gazete, World Resources Institute)
Comments