By 
Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasında imzalanan Geri Kabul Anlaşması’nın genelgesi dün Başbakan Erdoğan imzasıyla yayınlandı. Türkiye’nin yanı sıra üçüncü ülkelerin düzensiz göçmenlerini de Türkiye’nin sorumluluğuna verecek olan anlaşma mülteci haklarıyla ilgili çalışan örgütlere göre mültecilerin sığınma hakkını tehdit ediyor.
16 Aralık 2013 tarihinde Türkiye ve AB arasında iki önemli anlaşma imzalandı. Bunlardan biri, medyada daha büyük puntolarla yer bulan ‘Türkiye-AB Vize Serbestisi Diyaloğu Mutabakatı’, diğeriyse ‘Türkiye- AB Arasında İzinsiz İkamet Eden Kişilerin Geri Kabulüne İlişkin Anlaşma’ydı.
Geçtiğimiz gün ikinci anlaşmanın hazırlığı olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla “Geri Kabul Anlaşması” genelgesi yayımlandı.
Vize serbestisi için geri kabul anlaşması yerine getirilmeli
Resmi Gazete’de yayımlanan genelgede geri kabul anlaşmasının uygulama aşamalarında, bütün kamu kurum ve kuruluşları tarafından İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne gerekli hukuki, mali, idari ve teknik her türlü katkı ve desteğin sağlanması istendi.
AB ile vizelerin karşılıklı kaldırılması amacıyla “Vize Serbestisi Diyaloğu” sürecinin de başlatıldığı hatırlatan genelgede, ‘bu sürecin başarıya ulaşması için anlaşmada taahhüt edilen yükümlülüklerin eksiksiz ve zamanında yerine getirilmesinin büyük önem taşıdığı’ vurgulanıyor.
Meclisten onay bekleniyor
“Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Birliği Arasında İzinsiz İkamet Eden Kişilerin Geri Kabulüne İlişkin Anlaşma” TBMM’nin onayına sunuldu. Mecliste de kabul edilmesi durumunda kanunlaşacak olan geri kabul anlaşması yürürlüğe girince, bu anlaşmanın henüz yapılmadığı ülkeler ve Türkiye arasında da üç yıl içinde geri kabul anlaşmasının yapılması öngörülüyor.
‘düzensiz göçmenler korunma ihtiyaçları irdelenmeden sınır dışı ediliyor’
Mültecilerle Dayanışma Derneği’nden Pırıl Erçoban, hak temelli örgütler olarak en büyük endişelerinin etkili bir değerlendirme yapılmaması olduğunu söylüyor:
‘Ülkeler, sınırlardan düzensiz geçen herkesi göçmen olarak nitelendirip uluslararası korumaya ihtiyacı var mı yok mu irdelemeden sınır dışı etmeye çalışıyor. Geri kabul anlaşmaları bu sistemin bir parçası olacak. ‘
Genelgede bulunan, Türkiye’nin geri kabul anlaşmasının olmadığını göçe kaynaklık ülkelerle ikili anlaşmalar yapılması maddesine de dikkat çeken Erçoban, ‘İnsanlar geri kabul anlaşmalarıyla belki de zulüm görecekleri kendi ülkelerine gönderilecekler. Zincirleme geri kabul anlaşmaları vasıtasıyla insanlar hayati risk de dahil olmak üzere tehlikeye sokuluyor.’
‘Vize kolaylığının karşılığı insan hayatı olamaz’
Çobaner, vizesiz geçişin karşılında geri kabul anlaşmasının masaya sürülmesine de değinerek ‘Türkiye vatandaşlarına vize kolaylığı sağlanması önemli ama bunun kolaylaştırılması için pazarlık konusu edilen şey ciddi riskelerle karşı karşıya kalacak insanların hayatı olamaz‘ diyor.
‘Anlaşma teorik olarak iltica edenleri kapsamıyor ama uygulama öyle olmayacak’
Avukat Taner Kılıç da çoğu ülkede var olan uygulamalarda bile iltica hukukunun göz ardı edildiğinin, geri kabul anlaşmasıyla düzensiz göçmenlerin kendi ülkelerine kayıtsız şartsız geri gönderileceği görüşünde: ‘ Biliyoruz ki Yunanistan, Bulgaristan ve İtalya başta olmak üzere Avrupa’nın birçok ülkesinde kağıt üzerindeki sistem pratikte işlemiyor. Kabul oranlarından anlıyoruz bunu. Bu ülkelerde iltica kabul oranı neredeyse yüzde 1. Yanı sıra, ‘Push back vakaları’, yani sahil güvenlik tarafında geri atarak illegal sınırdışı etmeler konusu. Temel kaygımız iltica talebinde bulunmak isteyen insanların iltica taleplerinin değerlendirilmeyerek geri kabul anlaşmaları kapsamında değerlendireceği yönünde. Teorik olarak bu insanlar iltica etmişse geri kabul anlaşmasıyla Türkiye’ye gönderilmeyecekler ama uygulama öyle olmayacak.
‘Türkiye, Avrupa dışından göçe sadece geçici koruma sağlıyor’
Uluslararası Af Örgütü’nden Volkan Görendağ ise Türkiye’nin şu anki sığınma sisteminde de sorunların olduğunu, yeni anlaşmanın hak mağduriyetleri yaratacağını vurguluyor:
‘Türkiye hala sadece Avrupa kökenli olanlara kalıcı bir çözüm sunuyor; Örneği Avrupa dışından, ülkesindeki zulümden kaçarak Türkiye’ye gelenlerin tümünü sadece geçici olarak koruma altına alıyor. Göçmenler mülteci kabul eden üçüncü bir ülke bulup oraya gitmek sorundalar. Türkiye ayrıca birinin mülteci olup olmayacaığını sağlıklı bir şekilde ayrıştıracak bir kapasiteye de sahip değil. ‘
Avrupa Birliği Türkiye 2013 İlerleme Raporu’na göre 1 Ocak ile 2 Ağustos 2013 tarihleri arasında Türkiye sınırında yakalanan düzensiz göçmen sayısı 21.332, sınır dışı edilenlerin sayısı ise 16.060. AB’ye giriş yapmaya çalışırken geri gönderilen üçüncü ülke vatandaşlarının sayısı ise 7032.
Başbakanlık Geri Kabul Anlaşması Genelgesi’ne buradan ulaşabilirsiniz.
(Gözde Kazaz / Yeşil Gazete)
Comments